Trybuna Ludu, wrzesień 1957 (X/241-270)
1957-09-01 / nr. 241
3 . , . . . .................... .............................TRYBUNA LUDU___________________________________Nr 241 W KILKU ZDANIACH MANIFESTACJA pokoju \VE FRANKFURCIE N/ODRA BERLIN. We Frankfurcie fti/vdrą odbyła się 31 ub. m. w godzinach wieczornych uroczysta manifestacja z okazji obchodzonego w NR1> 1 września „Dnia Pokoju”. W czasie manifestacji przemawiali m. inprzedstawiciele ruchu obrońców' pokoju z Polski, Algeru, Australii i Niemiec zachodnich. WIZYTA OKRĘTÓW WOJENNYCH ZSRR W ALBANII Jfc, TIRANA. W piątek do albańskiego portu Dürres przybyła z wizytą przyjaźni eskadra radzieckich okrętów wojennych, pod dowództwem kontradmirała W. F. Czalyja NIXON TEDZIE DO EUROP? NOWY JORK. Wiceprezydent USA Nixon wybiera się w podróż do Europy. Celem wizyty Nixon a jest głównie „poprawa s.osunków z sojusznikami w pakcie atlantyckim, zwłaszcza zaś z W. Brytanią i Francją-’ „KANAŁ" 2-KROTNIE WYŚWIETLANY W EDYNBURGU LONDYN. Znany film polski „Kanal“, który — jak wiadomo — nagrodzony został na festiwalu filmowym w Cannes, wyświetlany był dwukrotnie na festiwalu filmowym w Edynburgu. Dzienniki szkockie podkreślają w swych przychylnych recenzjach polskim filmie, że żaden z filmów c zaprezentowanych na festiwalu erlynburskim nie przedstawił tak wstrząsającej, realistycznej tragedii Jak „Kanał“. Dziennik „The Scotsman” zapowiada, że „Kanał“ ukaże się jeszcze jesienią tego roku na ekranach kin londyńskich. # WYBORY POWSZECHNE W ETIOPII ADDIS ABEBA. I września roz poczynają się w Etiopii pierwsze wybory powszechne do Izby Niższej Parlamentu — Izby Deputowanych. FASZYŚCI NADAL WIERNI MUSSOLINIEMU RZYM. „Małą grupa faszystów' w czarnych koszulach uklękła wokół trumny swego b. wodza Benito Mussoliniego, powtarzając przysięgę, iż pozostaną wierni jego wskazaniom” — donosi agencja Reutera a Predappio rodzinnej miejscowości b duce. PRYWATNY REAKTOR ATOMOWY W USA WASZYNGTON. Amerykańską komisja do spraw energii atomowej wydała w sobotę pierwszą licencją ha użytkowanie reaktora atómowegc przez prywatnego właściciela. Licencję otrzyma! koncern „Pacific G s and Electric Co“. Jest on właścicielem tzw. reaktora z wrzącą wodą, o mocy S.eftO kilowatów. Reaktoi użyty będzie do wytwarzania prądu elektrycznego na potrzeby koncernu MIĘDZYNARODOWE JESIENNE TARGI LIPSKIE BERLIN. 31 sierpnia odbyła się w Lipsku uroczystość otwarcia Międzynarodowych Jesiennych Targów Lińskich. MOWA POWIEŚĆ SAGANKI PARYŻ. W poniedziałek ukaże się na półkach księgarskich we Francji nowa —• trzecia z rzędu — powieść 22-letniej powieściopisarki francuskiej Francoise Sagan. Tytuł powieści brzmi: „Za miesiąc, za rok“. Nakład pierwszego wydania wynosi 2C0 tyś. egzemplarzy. UDANY LOT BALONEM NAD ALPAMI ; A Genewa. Szwajcarski balon j,Zurychu, który w piątek w południe wystartował z miejscowości Muerren (Szwajcaria^... do r4ófai:;iiid Alpami, wylądował tego samego dnia po godzinie 18-ej w miejscowości San Nażzaro u podnóża góry Monie Tamaro w odległości 5 km. od granicy Włoch. Na północy — Prusy Wschodnie, na zachodzie — obszary do linii Odry Churchill o granicach Polski List do Stalina z 1944 roku MOSKWA (PAP). Z ogłoszonego niedawno dwutomowego zbioru korespondencji między Stalinem a Churchillem, Attlee. Rooseveltem i Trumanem czasów .drugiej wojny światoz wej podajemy w tłumaczeniu następujący list Churchilla do Stalina Otrzymane 1 lutego 1944 r. Ściśle poufne i osobiste List p. Churchilla do marszałka Stalina 1. W ubiegły czwartek, w towarzystwie ministra spraw zagranicznych i z upoważnienia gabinetu wojennego, spotkałem się z przedstawicielami rządu polskiego w Ixjndynie. Zakomunikowałem . im, że zapewnienie bezpieczeństwa granic Rosji przed groźbą ze strony Niemiec jest sprawą o ważnym znaczeniu dla rządu Jego Królewskiej Mości i że poprzemy oczywiście Związek Radziecki we wszystkich posunięciach, jakie uznamy za niezbędne dla osiągnięcia tego celu. Zaznaczyłem, że Rosja doznała ze strony Niemiec dwóch straszliwych inwazji, które pociągnęły za sobą ogromny przelew krwi i wielkie zniszczenia, że po pierwszej wojnie światowej przywrócono Polsce niezawisłość narodową i zapewniono jej byt i że polityka wielkich sojuszników polega na tym, by znowu odbudować Polskę po tej wojnie. Powiedziałem, że jakkolwiek rozpoczęliśmy wojnę z powodu Polski, to jednak uczyniliśmy to nie w imię jakiejś określonej linii granicznej, lecz gwoli istnienia silnej, wolnej i niepodległej Polski, co popiera też, zgodnie z jego własną deklaracją, marszałek Stalin. Ponadto Wielka Brytania w każdym wypadku kontynuowałaby wprawdzie walkę przez szereg lat, aż cokolwiek stałoby się z Niemcami, ale wyzwolenie Polski spod jarzma niemieckiego dokonuje się głównie kosztem olbrzymich ofiar ponoszonych przez armie rosyjskie. Dlatego też sojusznicy mają prawo żądać, aby Polska w znacznym stopniu zastosowała się do ich zdania w sprawie granic terytorium, które będzie posiadać. 2. Powiedziałem następnie, że wobec tego co się stało w Teheranie uważam, iż rząd radziecki byłby gotów zgodzić się na to, jjywschodpię., granice Polski'‘^{iowiadaly 'linii Curzona; pod warunkiem przedySkutöwanfä'“ Względów effiograficznych, oraz radziłem im przyjąć linię Curzona jako podstawę do- dyskusji. Mówiłem o re-kompensacie, którą uzyskałaby Polska na północy i na zachodzie. Na północy byłyby to Prusy Wschodnie. Nie poruszyłem jednak przy tym kwestii Królewca. Na zachodzie Polacy mogliby się czuć bezpieczni i uzyskaliby pomoc w zajęciu Niemiec do linii Odry. Powiedziałem im, że w rezultacie ich wyzwolenia przez wojska sojusznicze powinni oni podjąć się zadania ochrony swojej granicy przed agresją niemiecką skierowaną na wschód. Powiedziałem, że dla wykonania tego zadania będą oni potrzebowali stojącej za nimi zaprzyjaźnionej Rosji i że — jak sądzę — otrzymają poparcie w postaci gwarancji trzech wielkich mocarstw przed nową napaścią niemiecką... W. , Brytania byłaby gotowa udzielić takiej gwarancji, jeżeli wyrazi na to zgodę jej sojusznik — Rosja Radziecka. Nie mogłem przepowiedzieć, jak postąPU USA, ale wyraziłem przypuszczenie, że trzy Wielkie mocarstwa przeciwstawią się wspólnie tym wszystkim, którzy by pogwałcili pokój — w każdym razie przez dłuższy czas po zakończeniu wojny. Wyjaśniłem, że od rządu polskiego będzie się wymagało zobowiązania do zgody na linię Curzona jako na podstawę do dyskusji jodynie w tym wypadku, jeżeli będzie to stanowiło część układu, który da rządowi polskiemu dobrą rekompensatę na północy i na zachodzie, o której wspomniałem wyżej. 3. jeżeli Powiedziałem wreszcie, że polityka Rosjan będzie się rozwijać we wskazanym przeze mnie kierunku, to wówczas będę stanowczo prosił rząd polski o porozumienie się na tej podstawie, a rząd Jego Królewskiej Mości zaleci, aby takie rozwiązanie zostało zatwierdzone przez konferencję, pokojowa lub konferencje pokojowe, które rozstrzygać będą sprawę urządzenia Europy po zniszczeniu hitleryzmu, i że nie poprze on żadnych wykraczających poza to roszczeń, polskich. Jeżeli ministrowie polscy dojdą do przekonania, że można osiągnąć porozumienie na tej podstawie, obowiązkiem ich będzie wówczas w odpowiednim czasie nie tylko wyrazić na tc zgodę, lecz i mężnie zalecić to swemu narodowi, nawet gdyby narazili się przez to na ryzyko, że wyrzekną się ich . skrajne ęlemeoty. 4. Ministrowie polscy byli bardzę dalecy od odrzucenia otwierającej się w tćh sposób perspektywy, ale prosili o pozostawienie im czasu- na rozpatrzenie sprawy wspólnie ze swymi pozostałymi kolegami wobec tego zadali szereg pytań, z których ani jedno nie jest, jak się zdaje, sprzeczne z ogólnym charakterem moich propozycji. Pragną oni w szczególności uzyskać zapewnienie, że Polska na przyznanym jej nowym terytorium będzie wolna i niepodległa, że otrzyma skuteczną gwarancję wielkich .mocarstw przed odwetem niemieckim, że te wielkie mocarstwa dopomogą jej również do wypędzenia Niemców z nowych obszarów, które mają być przekazane Polsce, i że w okręgach, które mają być wcielone do Rosji Radzieckiej, Polakom, którzy tego pragną, udzieli się pomocy, aby mogli wyjechać do nowych miejsc zamieszkania. Pytali oni również, jak ukształtuje się ich sytuacja, jeżeli znaczna Część Polski na zachód od linii Curzona zostanie zajęta przez nacierające wojska radzieckie, czy zezwoli się im na powrót i na stworzenie rządu na szerszej podstawie zgodnie z życzeniami narodu 1 czy zezwoli się im na sprawowanie funkcji administracyjnych na wyzwolonych obszarach, podobnie jak innym rządom, których kraje stały się obiektem napaści. Ich głęboki niepokój budzi w szczególności kwestia stosunków między polskim’ruchem podziemnym a nacierającymi wojskami radzieckimi, przy czym, rzecz jasna, chodzi im głównie o to, aby przyczynić się do wypędzenia Niemców. W związku ze sprawą ruchu podziemnego wyłaniają si< zagadnienia o doniosłym znaczeniu dla naszych wspólnych wysiłków militarnych. 8. Komunikuję obecnie o tej rozmowie mojemu przyjacielowi 1 towarzyszowi, marszałkowi Stalinowi, odzwierciedla on bowiem politykę prowadzoną w tej trudnej sprawie przez rząd Jego Królewskiej Mości. Mam szczerą nadzieję, że wspomniane plany okażą się pożyteczne. Zawsze spodziewałem się. że będzie można odroczyć dyskusję nad sprawą granic do zakończenia wojny, kiedy zwycięzcy znaj. dą się razem przy okrągłym stole. Niebezpieczeństwa, które zmusiły rząd Jego Królewskej Mości do odejścia od tej zasady, są ogromne i nieodwracalne. Jeżeli, jak wolno tego się spodziewać, pomyślny marsz naprzód wojsk radzieckich będzie kontynuowany i gdy wielka część Polski zostanie oczyszczona od najeźdźców niemieckich, . dobre "Stosunki między wszelkimi siłami, które będą mogły przemawiać w imieniu Polski, a Związkiem Radzieckim będą absolutnie niezbędne. Utworzenie w Warszawie innego rządu polskiego niż ten, który dotychczas uznawaliśmy, przy jednoczesnych zaburzeniach w Polsce postawiłoby W. Brytanię i USĄ przed problemem, który wyrządziłby szkodę całkowitemu porozumieniu istniejącemu między trzema mocarstwami. 9. Chciałbym wyjaśnić, że intencją niniejszego listu nie jest ingereheja w stosunki między dzieckiego rządami Związku Rai Polski. Jest to oświadczenie o charakterze ogólnym, dotyczące stanowiska rządu Jego Królewskiej Mości w sprawie, która go ogromnie niepokoi 10. Chciałbym osobiście dowiedzieć się od Pana, jakie kroki byłby Pan gotów podjąć aby dopomóc nam wszystkim do rozwiązania tego poważnego problemu. W każdym razie może Pan liczyć na nasze dobre usługi, o ile tylko mogłyby one być cenne, 11. Odpis niniejszego listu przesyłam prezydentowi Stanów Zjednoczonych z prośbą o zachowanie go w całkowitej tajemnicy. Prof. Pokrowski o międzykontynentalnych rakietach balistycznych Dlaczego ZSRR udało się tak szybko zbudować rakietą o Konstrukcja pocisku balistycznego © Nikt nie ustrzeże się odwetowego ognia rakiet MOSKWA (PAP), w scOotnlm numerze dziennika „Izwiestia” ukazał się artykuł generała woj.sk inżynieryjno-iechnicznych prof. Pokrowskiego pi. „o międzykontynentaln.yeh rakietach balistycznych”. Autor artykułu stwierdzając na wstępie, te prasa zagraniczna, niezależnie od kierunków politycznych, w sposób obiektywny i odpowiadający rzeczywistości informowała czytelników o radzieckich osiągnięciach wojskowo - technicznych w dziedzinie broni jądrowej, dodaje Jednocześnie, że niektóre dzienniki burżuazyjne próbują wykorzystać oświadczenie TASS-a, aby zastraszyć swych czytelników rzekomym niebezpieczeństwem zagrażającym ze strony ZSRR. Rolę rakiet międ.zykontynentalnych — pisze Pokrowski — można ocenić należycie jedynie wówczas, gdy przeanalizuje się osiągnięte rezultaty zarówno z punktu widzenia iizyko-techmcznego, jak 1 wojskowo-politycznego. Niektóre dzienniki zagraniczne dziwią się, że związkowi Radzieckiemu udało się tak szybko skonstruować rakietę mięfizykontynentalną, podczas gdy próby dokonywane przez USA kończyły się dotychczas niepowodzeniem. Problem lotów' w przestrzeni kosmicznej nie jest bynajmniej nowością dla naukowców radzieckich. Wybitny rosyjski uczony Ciołkowski już w początkach XX wńeku popularyzował ten problem 1 wskazał słuszną drogę do jego rozwiązania. Idea ta została wspaniale wcielona w życie przez naukowców ZSRR, którzy skonstruowali radziecką rakietę między kontynentalną. Zatrzymajmy się chwilę przy tym problemie. Zwykłe rakiety balistyczne wyposażone są w silnik odrzutowy osiągający szybkość 3—4 km na sekundę, który po nadaniu początkowej odpowiedniej szybkości automatycznie odpada wraz ze zbiornikiem na paliwo, a część bojowa rakiety (zawierająca potężny ładunek jądrowry) leci do celu szybując na wysokości kilkuset kilometrów' nad powierzchnią ziemi. Główną część trasy balistyczne rakiety dalekosiężne odbywają przestrzeni kosmicznej, gdzie prakw tycznie nie ma powietrza, które utrudnia ruch i wypacza kierunek lotu, dlatego też rakieta dalekosiężna trafia łatwiej do celu niż zwykle rakiety i pociski artyleryjskie szybujące w powietrzu. na Zwykłe rakiety dalekosiężne możwykorzystywać w granicach jednćgo kontynentu, lub blisko położonych kontynentów, np. w strefie Europy, Malej Azji i Afryki Północnej. Przez ocean rakiety tego rodzaju nie przelecą. Dlatego też eksperci wojskowi krajów leżących za oceanem liczyli, że na wypadek wybuchu wojny w Europió lub Azji ośrodki miejskie i wojskowe kontynentu amerykańskiego są zabezpieczone przed nagłym nalotem rakietowym. żó Na tej podstawie przypuszczano, System baz w Europie i Azji. stworzony przez USA, pozwoli w wypadku wojny dotrzeć nie tylko samolotom, lecz również rakietom do każdego kraju w Europie i Azji, a terytorium USA znajdzie Się poza zasięgiem tych rakiet. Skonstruowanie międzykontyncn talnej rakiety radykalnie zm*e»ia sytuację. Obecnie żade?, agresor pa całej kuli ziemskiej ,*J- może U&trzec się od odwetowego sgnia rakiet niosących potężne ładunki jądrowe, pojawiających się nagle i precyzyjnie trafiających. System baz USA traci swoje dawne znaczenie, a rozproszenie sił i środków w tych bazach, w ostatecznym wyniku stanie się nie źródłem siły, lecz źródłem słabości wojskowej i poll. vezne i. Na czym. polegały zasadnicze trudności, które należało przezwyciężyć przy konstruowaniu rakiet międzykontynentalnych. Przede wszystkim należy uwzględnić fakt, że aby dotrzeć do dowolnego punktu kuli ziemskiej, rakieta musi mieć początkową szybkość równą 5—7 km na sekundę. Zwykłymi sposobami nie można tego uzyskać. Na nic zda się nawret wykorzystanie jednego silnika atomowego. Rakieta ma więc kilka silników z odpowiednim zapasem paliwa i utleniacza. W miarę spalania paliwa i utleniacza zbiorniki i silniki odpadają, a pozostałe silniki przyśpieszają lot- lżejszej już rakiety. Rakieta międzykontynentalna ma bardzo precyzyjny lot. Na podstawie danych teoretycznych 1 materiałów można przypuszczać, że odchylenie nie będzie większe niż 10—20 km. W takich warunkach potężna eksplozja Jądrowa zniszczy każdy cel, Rakieta tego typu może startować i niewielkiego terenu. któr> można przygotować stosunkowo szybko i łatwo zamaskować. Praktycznie przeciwn k nie może zagrozić polom stanowym pocisków balistycznych w odróżn eniu od zwykłych lotnisk, których hie można szybko zbudować i dobrze zamaskować. Bardzo Istotny jest również ten fakt, że rakieta międzykontynentalna porusza się b. szybko i wznosi się na wysokość* setek kilometrów. W tych warunkach nie może zostać zniszczona ani przez samoloty, ani też przez nowoczesne środki obrony przeciwlotniczej. Jeśli rakieta, a ściś ej jej część bojową, po pozbj'ciu się silników mkir-e z szy o kością np. 6 km. na sekundę 1 jeżeli zostanie odkryta przez radat, przypuśćmy w Odległości 3(H) km. od celu, to do momentu wybuchu pozostaje zaledwie 30 sekund. Jest lo za mało czasu nawet dla ogłoszenia zwykłego ajar mu. Dlatego też Cios jaki zadaje wrybuchajaca rakieta, jest zupełnie niespodziewany i skuteczność takiego uderzenia odpowiednio wzrasta. Prócz rakiet balistycznych istnieją jeszcze samoloty-pociski szumnie reklamowane przez prasę zagraniczną jako skuteczne środki transportu strategicznej broni ją drowćj. Samoloty-pociski — to samo oly bez ludzi, kierowane w Sposób automatyczny do określoi nego celu. Jasne jest, że szybkość wysokość, jaką osiąga samolot- i poćisk, jest. zbliżona do Szybkości wysokości zwykłych Samolotów', Dlatego te* samoloty-pociski również można niszczyć za pomocą nowoczesnych środków obrony przeciwlotniczej i w żaden sposób icłi przydatności bojowej nie można porównywać z rakietami międzykontynentalnymi. W zakończeniu artykułu Pokrow'skl pisze, że potęga wojskowa ZSRR nigdy nie będzie użyta do celów agresji, a przeciwnie, jest obiektywną siłą hamującą zapędy każdego agresora, nawet takiego, który uważa się za najsilniejszego. Amerykański pocisk zdalnie kierowany wystrzelony na Florydzie NOWY JORK (PAP). W piątek w bazie Cape Canaveral na Florydzie wystrzelony został amerykański pocisk zdalnie kierowany typu „Thor“. Natychmiast po wystrzale pocisk rozwinął olbrzymią szybkość. Jego szlak znaczył ognisty ogon. Po minucie część napędowa pocisku odłączyła się i leciała osobno ponad nim po czym wpadła do morza. Po pewnym czasie również i pozostała część pocisku wylądowała w morzu. Lot pocisku można było obserwować przez 10 minut* PARYŻ (PAP). — Dowódca naczelny wojsk NATO generał Norstad oświadczył, że mimo pomyślnie przeprowadzonej próby w ZSRR z międzykontynentalnym pociskiem balistyćznym, państwa należące do NATO mają nadal przewagę powietrzną, tym bardziej że wkrótce będą miały również pociski balistyczne. Norstad jest zdania, że nie ma powodów do niepokoju, « Grupa studentów polskich zwiedza Szwecję (Telefonem te Sxtokholiwu) Od dwóch tygodni w Szwecji przebywa kilkuosobowa grupa studentów Wydziału Dziennikarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Grupa ta została zaproszona prze* Towarzystwo Szwedzko-Polskie, którego przewodniczącym Jest znany w Sztokholmie przyjaciel naszego kraju, dr łlarny Neumuller. Gospodarze umożliwili studentom polskim zwiedzieni« Goeteborgu, gdzie przyjmował *ch Przewodniczący Szwedzkiego Towarzystwa Ratownictwa Morskiego. kpt- Hanęon, Sztokholmu i Upsali — ośrodka uniwersyteckiego w Szwecji ora* P°* znanie różnych dziedzin łycła szwedzkiego. Grupa została przyjęta również przez ministra oświaty Szwecji, p. Perssona. Należy podkreślić, ie wszystkie sprawozdania i Informacje są bardzo przychylne 1 nacechowane serdecznością dla naszego kraju. To samo studenci polscy odczuwają w czasie licznych spotkań * przedstawicielami społeczeństwa szwedz kiego. Spotkania te zresztą odbywają się czasem nawet pozą programem, z inicjatywy strony szwedzkiej, Jak to było np. z *»proszeniem młodych Polaków prze* Zarząd Sztokholmskiego Oddziału Związku Dziennikarzy. Z. 8 Wniosek komentatora „Christian Science. Monitor"; Radzieckie odrzutowce zagrażają prestiżowi USA NOWY JORK (PAP). — Komentator „Christian Science Monitor“ dochodzi do wniosku, iż radzieckie odrzutowce zagrażają prestiżowo USA. Jego zdaniem, jest to w dalszej perspektywie bardziej niebezpieczne aniżeli pomyślnie przeprowadzoną próba z międzykontynentalnym pociskiem balistycznym. Paul Wohl pisze na lamach dziennika, iż radzieckie linie lotnicze mogą z powodzeniem obsługiwać świat lotnicze 14 sierpnia radzieckie linie zawarły porozumienie i Grecją zezwalające im na korzystanie z lotniska w Halleuikom kolo Aten w drodze na Środkowy Wschód i z powrotem. W Syrii, kgipcie, Indiach i Indonezji Związek Radziecki albo już ma zapewnione prawo lądowania, albo może domagać się tego na mocy klauzuli największego uprzywilejowania, zawartej w układach handlowych, jakie Związek Radziecki ma x tymi krajami. Radzieckie odrzutowce przebywają odległość 4.700 mil z Moskwy do Pekinu w cięgu nieco więcej niż 10 godzin trzy razy w tygodniu, a odległość 1.000 mil między Moskwą a Pragą codziennie w niespełna 2 godziny. Paul Wohl twierdzi, że przed rokiem 1959 amerykańskie linie lotnicze nie będą przypuszczalnie dysponowały takimi samolotami. Dziennik zwraca uwagę na znaczenie propagandowe (aktu, iż radzieckie lotnictwo cywilne przewyższa lotnictwo cywilne państw zachodnich. Paul Wohl obawia się, że w oczach krajów Bliskiego Wschodu I strefy Oceanu Indyjskiego przewaga techniczna Związku Radzieckiego w lotnictwie tvwilnym może uchodzić jako argument uzasadniający prowadzenie planow’ej gospodarki, która umożliwia państwu racjonalne dysponowanie środkami inwestycyjnymi. Mołotow ambasadorem w Mongolii MOSKWA (SIĄP). Prezydium Rady Najwyższej ZSRR mianowało ambasadorem W. M. Mołotowa nadzwyczajnym i pełnomocnym Z-SRR w Mongolskiej Republice Ludowej. Poprzedni ambasador radziecki w Mongolii W. I. Pisariew objął stanowisko radcy ambasady ZSRR w MRL Znów eksplozja Jqdrowa w stanie Nevada NOWY JORK (PAP). Na poltgonie atomowym w stanie Nevada Amerykanie dokonali w sobotę nowej, piętnastej * kolei w tegorocznej serii prób, eksplozji Jądrowej. 210-metrowa wieża, na której wierzchołku znajdowała się bombav w ułamku sekundy po wybuchu dosłownie wyparowali wskutek olbrzymiej temperatury. Przedstawiciel amerykańskiej komisji do spraw energii atomowej oświadczył, ie moe bomby zakodowanej port narwą „Smoky“ („Dymiąca się“), nalną“, przekrrezała wartość nomitj. była większa niż sita wybuchu 20 tys. ton trójnitrotoluolu Purpurowy błysk wybuchu widać było na znaernym obszarze zachodniej części USA. Trawa i drzewa rosnące w pobliżu „punktu zero“ spłonęły. Bezpośrednio po wybuchu około 800 piechurów armii USA przeprowadziło na terenie eksplozji ćwiczenia wojskowe. Agencje zachodnie zwracają uwagę, iż moc bomby „Smoky“ (ponad kiloton) była dwukrotnie większa niż siła wybuchu bomby, która znisiczyła Hiroszimę. Specjalny wysłannik „Trybuny Ludu" telefonuje i Brna! Wystawa przemysłu maszynowego CSR - otwarta Już na dworcu wita przybysza do Brna mozaika kolorowych dekoracji i emblematów. Całe miasto przystroiło się z okazji otwarcia wystawy czechosłowackiego przemysłu maszynowego. Wymową wszystkich hasel, plansz i eksponatów na wystawie jest uzmysłowienie społeczeństwu — „Patrzcie jakie maszyny produkujemy dla przemysłu ciężkiego! Spójrzcie na różnorakie towary, jakie wytwarzamy dla ludności na maszynach dostarczanych prze: przemysł! Nasze maszyny wędrują do najdalszych zakątków świata“ — głoszą hasła. Wystawa brneńska jest dużym wydarzeniem w życiu gospodarczym Czechosłowacji. Wzbudziła ona także zainteresowanie za granicą. Przybyło tu kilka oficjalnych delegacji zagranicznych. Obecni są dziennikarze z dziesięciu krajów. Brneńskie hotele przepełnione są już gośćmi z zagranicy. W sobotę o godz. 14 nastąpiło otwarcie wystawy dla oficjalnych gości, przedstawicieli władz, korpusu dyplomatycznego, zagranicznych gości. Dla publiczności bramy wystawy otwarte zostaną w dniu dzisiejszym. Ceremonia otwarcia wystawy odbyła się w głównym pawilonie, który zbudowany jest w kształcie rotundy. Otwarcia dokonał wicepremier rządu czechosłowackiego Karol Polacek — Chcemy — powiedział wicepremier Polacek — aby Wystawa była szkolą dla ludzi postępu technicznego, aby pokazała istniejące możliwości dalszego yozwoju techniki, podniesienia wydajności pracy. Gdy zakończyła się część oficjalna, fala ludzi popłynęła głównym pawilonem, w którym wystawione są maszyny dla prze mysi u ciężkiego, turbiny, silniki, kompresory, mioty pneumatyczne, obrabiarki. Następny pawilon to „królestwo“ telefonii. Centrale telefoniczne, dalekopisy 1 aparaty telefoniczne rozmaitych typów i przeznaczenia. I wreszcie pawilon, w którym zgromadzono eks. ponaty dla szarego człowieka najbardziej interesujące. Zatrzymałem się tutaj najdłużej i wyszedłem z uczuciem brzydkim — zazdrością, Podziwiać tu można dziesięć nowych typów radioodbiorników m. in. walizkowy pięćiozakresowy aparat o wadze 4,5 kg. Wystawiono tu trzy nowe typy telewizorów, pięć typów lodówek, kilkanaście typów pralek, różne rodzą-* je kuchenek, maszyn do szycia* zegarków, aparatów fotograficznych, różnoraki sprzęt kuchenny i stołowy. Naliczyłem aż 30 typów strzelb myśliwskich i sportowych oraz... 12 rodzajów wózków dziecinnych. Dodać trzeba, że większość tych eksponatów albo już znajduje się w sprzedaży, albo tei znajdzie się w sklepach w najbliższej przyszłości. Goście oficjalni najdłużej bawili chyba przy maszynach rolniczych. Wystawiono kilkanaście różnych typów traktorów „Zetor“, wiele maszyn i narzędzi rolniczych Duże zainteresowanie wzbudza kombajn do zbierania rzepaku. „Skoda“ wystawiła w Brnie 3 nowe typy wozów osobowych: „Spartak“, „Sedan“ i „Skodä- 450“ Można tu także zobaczyć 7 typów motocykli „Jawa“, dwa typy rowerów, jest także skuter. „Ciężka“ motoryzacja reprezentowana jest tu m. in. przez „Skodę“ i „Tatrę“ „Prahę“. „Skoda“ wystawia 3 nowe autobusy: 3 samochody ciężarowe; „Tatra“ — 4 ciężarówki a „Praha“ — 5 ciężarówek. Na wystawie można też obejrzeć produkcję innych zakładów — samochody do przewożenia mięsa, ryb, polewania ulic, do wywożenia śmieci. W sumie ponad 30 typów samochodów osobowych, ciężarowych i motocykli, LEON GUZ W przyszłym tygodniu posiedzenie Rady Bezpieczeństwa Rozpatrzona zostanie sprawa wyboru nowego sekretarza generalnego ONZ oraz przyjęcia do tej organizacji Malajów, Korei południowe] i Wietnamu południowego NOWY JORK (PAP). Bezpieczeństwa ma zebrać Rada się trzy razy jeszcze przed 10 września — datą otwarcia specjalnej sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ, jak informują w kuluarach ONZ. 5 września odbędzie się zamknięte posiedzenie Rady Bezpieczeństwa celem rozpatrzenia sprawy wyboru nowego sekretarza generalnego ONZ. Powszechnie przypuszcza się, że Rada jednomyślnie "zaleci przedłużenie kadencji Hammarskjoelda na dalszych S lat. 6 września na porządku dziennym Rady Bezpieczeństwa znajdzie się sprawa dopuszczenia do ONZ Malajów, których niezawisłość została proklamowana 30 sierpnia. Kandydaturę Malajów zgłoska dwa państwa wchodzące w skład Wspólnoty Brytyjskiej — W. Brytania i Australia zasiadające w Radzie Bezpieczeństwa. Rada Bezpieczeństwa — jak uważają — jednomyślnie zaleci dopuszczenie Malajów dzięki, czemu Zgromadzenie Ogólne będzie mogło tuż po otwarciu sesji przyjąć Malaje na członka ONZ. 9 września Rada Bezpieczeństwa będzie omawiała kandydaturę Korei południowej i Wietnamu południowego do ONZ. Jednakże, jak przewidują, wobec faktu, że terytorium Korei i Wietnamu jest podzielone na dwie części, nie zostaną podjęte żadne uchwaly w tej sprawie. 17 września w N. Jorku otwarcie XII sesji Zgromadzenia Ogólnego GN2 NOWY JORK (PAP). Sekretariat ONZ ogłosił w piątek tymczasowy porządek dzienny XII sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ, której otwarcie nastąpi 17= września w Nowym Jorku. Porządek dzienny obejmuje 64 punkty — mogą jeszcze dojść inne — wśród których figuruje m. in. sprawa Algeru, sprawa Cypru, sprawa rewizji Karty NZ, problem finansowania utworzonych w ubiegłym roku sił policyjnych ONZ. Kwestie rozbrojeni* 1 broni jądrowej poruszone są w związku z innymi sprawami: w sprawozdaniu z obrad Podkomisji Rozbrojeniowej w Londynie, w związku ze sprawą skutków opadów- radioaktywnych na organizm ludzki 1 przyrodę, problemów podjęcia zbiorowej akcji z informacyjnej w celu wyjaśnienia narodom niebezpieczeństw związanych z wyścigiem zbrojeń 1 przede wszystkim — ze zgubnymi skutkami broni Jądrowej. Przewiduje się, ie sesja potrwa trzy miesiące. NOWY JORK (PAP). Czechosłowacja zgłosiła oficjalnie w piątek swoją kandydaturę na jedno z niestałych miejsc w Radzie Bezpieczeństwa na lata 1958—1959. NOWY JORK (PAP). Grupa delegatów z krajów europejskich należących do ONZ odbyłą w piątek pod przewodnictwem delegata Francji Picota zamknięte posiedzenie, na którym omówiła sprawę zbliżającej się dyskusji w Zgromadzeniu Ogólnym na temat tzw. kwestii węgierskiej. Delegat Jugosławii obecny na posiedzeniu sprzeciwił się wszelkiej akcji , Zgromadzenia Ogólnego w tej sprawie i w ogóle rozpoczynaniu dyskusji o „kwestii węgierskiej“. 0 czym pisze Macmillan w liście do Bulganina LONDYN (PAP). Jak już donosiliśmy, premier Macmillan przesłał odpowiedź na list premiera Bułganina z 20 lipca. Jak się dowiaduje korespondent PAP w Londynie red. J. Klinger, odpowiedź Macmillarva obejmuje 3 ty*, słów i porusza szereg ważnych problemów z dziedziny polityki międzynarodowej, jak również zagadnienia związane z polepszeniem całokształtu stosunków brytyjskoradzieckich. i W kolach poinformowanych twierdzi się, że w swym piśmie Macmillan „wyraża głębokie rozczarowanie a powodu stanowiska jakie zaj*t ostatnio delegat ZSRR w Podkomisji Rozbrojeniowej ONZ, Zorin“ 300 dni odpustu ta... głos na CDU BONN (PAP) Tygodnik SP „Vor. waerts" przytacza w ostanim numerze kilka zabawnych przykładów ilustrujących metody, przy pomocy których CDU icciąęa do swej kampanii wyborczej czynniki kościelne. W peiunej wsi umieszczono na drzwiach kościoła wywieszkę zawierająca temat modlitw na miesiąc sierpień: „O zwycięstwo CSV ( ponovjliy wybór dr Adenauer a“. W innej wsi ksiądz wplata do It. tan U następujący fragment: ,,...nby CDU odniosło zwycięstwo wyborcze — wysłuchaj nas Panie". We wsi, w której „Caritas" zorganizował kolonie dla dzieci szkolnych, siostrą zakonna podyktowała dzieciom list do rodziców: „Tu jest. bardzo pięknie. Musicie wybrać ponownie kanclerza Adenaue.ra, bo w przeciwnym razie nie będzie jui w przyszłym roku kolonii dla dzieci". Jeden, ż proboszczów obieca* udzielić ZOfi dni odpustu każdemu kto cdda głos na CDU. W jednym z kościołów umieszczono ,xó pierw, śze) ławóe wywieszkę: ,,zarererwotrane dla frakcji CSU", na tylnych zaj ławkach: „dla pozostałych chrześcijan.", Rząd malajski . objął władzę w kraju PEKIN (PAP). _ Z Kuala Lumpur donoszą: 31 sierpnia odbyło się w stolicy Federacji Malajskiej Kuala Lumpur uroczyste przew kazanie przez księcia Gloucester premierowi Rahmanowi dokumentu o przejęciu władzy w Federacji przez rząd malajski. V/ ten sposób zakończyłc się 170-lelnic panowanie Anglików na Półwyspie Malajskim. Zakończenie obrad 85 Kongresu USA Eisenhower „głęboko rozczarowany" wynikami sesji WASZYNGTON (PAP). — W piątek dobiegły końca obrady pierwszej sesji 85 Kongresu USA. Kongresmani amerykańscy rozjeżdżają się obecnie na czteromiesięczne ferie parlamentarne, zaś waszyngtońscy komentatorzy agencji i dzienników dokonują nia wyników sesji. podsumowaZdaniem obserwatorów, przebiegała ona pod znakiem coraz większych rozdźwięków między Eisenhowerem a opozycją demokratyczną, która ma przewagę w Kongresie. „Pamlmo pfwnyeh niewątpliwych sukcesów, jakie Administracją zapisała na koncie swych akcji n> foTum Kongresu (przeforsowanie ustawy biorącej w ochronę prawa wyborczo Murzynów na Południu zatwierdzeni* doktryny blisko wschodniej) — pisze ,korespondent agencji Reutera *- charakterystyczne dla pierwszej sesji- SS Kongresu było odrzucanie hądż modyfikowa nie wielu projektów prezydenta, zarówno w dziedzinie polityki wewnętrznej, Jak I ragranlcznej“. Prezydent oświadczył ostatnio, iż jest „poważnie rozczarowany“ wynikami prac 85 Kongresu kontrolowanego przej opozycję demokratyczną. Waszyngtoński korespondent agencji AFP pisze, większe zaniepokojenie iż coraz Eisenhowera wywołuje „stała opozycja Kapitolu przeciwko projektom, którym Administracja przypisuje jak największe znaczenie“. Warto przytoczyć w tym miejscu za agencja United Press ciekawy bilans „bojów“, jakie prezydent Eisenhower stoczył z Kongresem na polu ustawodawstwa: „Prawa obywatelskie“ — prezydent prosił o przyjęcie czteropunktowego programu zmierzającego do wzmocnienia praw obywatelskich Otrzymał ustawę ograniczona w zasadzie do praw wyborczych. Budowa szkól — prosił o pomoc władz feudalnych dla stanów w dziedzinie budowy szkół. został odrzucony przez Izbę Projekt Reprezentantów. Imigracja — prosił o wprowadzanie poważnych zmian do istniejącego ustawodawstwa i o przyjęcie do USA 28.600 uchodźców węgierskich. Otrzymał ustawy, która nie zwiększa kwot imigracyjnych i nie zawiera wzmianki o Węgrach. Budżet — prosił o fundusze w wysokości 23,3 miliarda dolarów. Ó- trzymał około 68,4 miliarda dolarów. Pomoc dla zagranicy — prosił o wyasygnowanie na ten cel 3.864 min dolarów. Otrzyma! — 3.435 min dolarów. Doktryna — prosił o przyjęcie doktryny bliskowschodniej. Po okresie zwłoki Kongres zaaprobował doktrynę...” Wskazując na co najmniej połowiczny charakter sukcesów Eisenhowera w Kongresie agencja Reutera stwierdza, iż w ciągu trwania pierwszej sesji 85 Kongreß oznak przemawiało za tym. iż demokraci atakowali prezydenta zacieklej niż kiedykolwiek przedtem od czasu objęcia przezeń urzędu w roku 1953“. Wspólne oświadczenie jngosfowiańsko-mongolskie BELGRAD (PAP)t Prezydent Jugosławii Broz-Tito i premier Mongolskiej Republiki Ludowej Cedenbał podpisali w p;ątek wieczorem wspólne oświadczenie o rozmowach przeprowadzonych między delegacjami obu krajów. Rozmowy te — «twierdza oświadczenie — toczyły się w atmosferze przyjsiźnl l serdeczności w duchu wzajemnego zrozumienia ł szacunku. Wymieniono poglądy na sprawę rozwoju i konsolidacji stosunków między obu krajami jak równie* na szereg bieżących zagadnień międzynarodowych. Obs rządy podkreślają, że wszystkie kraje — wielkie i małe — powinny dążyć do utrzymania pokojv na świecie i rozwijać współpracę na zasadach niezawisłości, suwerenności, równości, nicingerowania w sprawy wewnętrzne oraz wzajemnego poszanowania, realizując w ten sposób pokojowe i aktywne współistnienie. Oświadczenie podkreśla dalej, ie intencją obu stron jest rozszerzenie wzajemnej współpracy goi spodarczej, kulturalnej, naukowej technicznej. Rząd jugosłowiański deklaruje gotowość dalszego popierania słusznych żądań mongolskich w sprawie dopuszczenia Mongolskiej Republiki Ludowej do ONZ Zamieszki w Sierra Leone LONDYN (PAP). Jak donosi korespondent agencji Reutera z Freetown, w sobotę wojska angielskie (oddziały zachodnio-afrykańskie) obsadziły kluczowe punkty w okręgu Kono w brytyjskiej posiadłości Sierra Leone, gdzie doszło do zamieszek wśród górników pracujących w kopalniach diamentów. Rzecznik władz brytyjskich nświadczyl w Freetown, łż oddziały wojska ts jęjy pozycje w okręgu Yengcma, gdzię rozruchy rozpoczęły się w ubiegłą sobotę. W stolicy Sierra Leone — Freetown panuje śpókój, W okręgach Konó i YCngema obowiązuje stan wyjątkowy. Senator Eilender wybiera się do Polski NOWY JORK (PAP). Senator Allen Eilender, demokrata ze stanu Luizjana udaje się w niedzielę w czterotygodniową podróż po Związku Radzieckim, gdzie zamierza spotkać się m. in. z N. S. Chruszczowem. Zapowiadając tą podróż »«aatoł zamarzył: „Praimę porozmawiać z ludźmi, przyjrzeć «ią im 1 dowiedzieć zią, o ile mi nią to uda, co rzeczywiście myilą o Amerykanach”. Eilender dodał, że w czasie swojej podróży po krajach Europy Wschodniej zwiedzi Polskę, Rumunię, Węgry, Czechosłowację i Jugosławię. E. Roosevelt w drodze do ZSRR NOWY JORK (PAP). Pani Eleonora Roosevelt, wdowa po prezydencie USA, opuściła w' piątek Frankfurt udając się na 25 dni do ZSRR. Przed odjazdem pani Roosevelt oświadczyła, że ma zamiar odwiedzić Chiny, jeżeli uzyska zezwolenie Departamentu Stanu. Wdowa po prezydencie podróżuje jako dziennikarka. Dlaczego Czankow został usunięty z władz KP Bułgarii? SOFIA (PAP). — Na to pytania daje odpowiedź »lerpniowy numer orąami teoretycznego KC Bułgarskiej Partii Komunistycznej miesięcznik „Nowo Wreme'- w artykule zatytułowanym „Leninowska jrdność partii źródłem niezwyciężonej siły“. Po plenum kwietniowym partii — »twierdza na wstępie artykuł — KC zmuszony był walczyć na dwa fzonty: z jednej strony musiąl systematycznie i z uporem wykorzeniać haniebne metody pracy pozostałe z okresu kultu jednostki, a z drugiej — walczyć przeciwko próbom odrzucania linii partii, generalizowania poszczególnych błędów 1 oczerniania ustroju. „Nowo Wreme“ wyjaśnia w dalszym ciągu artykułu, na jakich pozycjach stall w tym trudnym dla partii okresie towarzysze G Czankow, D. Terpezzew I J. Panów W przededniu plenum kwietniowego — podkreśla ariykuł — Ge.órgi rzankow kierując s!ą niezdrowymi ambicjami do zajęcia pierwszego miejsca w partii i w kraju rozpoczął działalność frakcyjną, stal sią ostoją niezdrowych elementów w partii, czankow nie uznawał leninowskiego stylu pzaćy partyjnej i państwowej, nie lubi! skierowanej przeciwko niemu krytyki. „Nowo Wreme“ dodaje, te na plenum lipcowym partii Czankow stal nadal na swych antypartyjnych pozycjach — musiał wiąe ponieść surową karę nałożona nań * całkowita jednomyślnością. Nastąpnle „Nowo Wreme" omawia antypartyjną działalność Terpeszewa i Pszowa. Terpeszew zarówno przed plenum kwietniowym, jak i później dopuszczał sie postępowania niezgodnego z dyscypliną i moralnością partyjną. Panów podczas plenum kwietniowego i po plenum Jako szef wydziału politycznego ministerstwa obrony narodowej nie stanął na zdrowych pozycjach partyjnych, nie wykazał niezbędnego zdecydowania — do którego robowiązywalo go stanowisko i rangi partyjna członka KC — dla wykonania w armii uchwał kwietniowych, dla szerokiego wyjaśniania ich sensu 1 treść). d':i pogłębienia dyscypliny i umocnienia postawy moralno- politycznej armii. Dawne zasługi — podkreśla artykuł — nie mogą uprawniać działacza partyjnego do podrywania jedności partii. Wszystkich ezlon-1 ków partii, niezależnie od rangt I zajmowanego stanowiska obowiązuje jeden statut i jedna dyscyplina. W zakończeniu „Nowo Wreme" pisze, lż przed plenum lipcowym KC RPK postawiona została zasadnicza sprawa partii, sprasva jej ideowego i organizacyjnego zespoleniu. Wszyscy bez wyjątku członkowie 1 zastępcy ezłonków KC. wszyses- członkowie centralnej Komisji Rewizyjnej byli Jednomyś’nl w dążeniu, by położyć kres frakcyl* nej działalność! w partii, w- jej naje wT*«zym organie kierowniczym-