Trybuna Ludu, wrzesień 1974 (XXVI/244-273)
1974-09-01 / nr. 244
I ' ‘ DZBŚ W WUIMEISZE m.in.: PROBLEMY WSPÓŁCZESNOŚCI — Zrealizowany nakaz historii • KULTURA I CZŁOWIEK — XIV Międzynarodowy Festiwal Piosenki w Sopocie • TWÓRCZOŚĆ I ŻYCIE —Polarna saga Centkiewiczów • KULTURA ZA GRANICĄ f KALEJDOSKOP • KSIĄŻKI Proletariusze wszystkich krajów, łączcie sięf #Trybuna Ludu/** ORGAN KOMITETU CENTRALNEGO POLSKIEJ ZJEDNOCZONEJ PARTIT ROBOTNICZEJ Nr 244 (9352) Rok wyd. XXVI WARSZAWA, niedziela 1 września 1974 r. Wydanie AA Cena 1 xł Mimo sezonu urlopowego Sierpień pomyślny dla gospodarki Przekroczenie zadań • Wysokie tempo produkcji Mimo sezonu urlopowego i upałów, w ostatnich dniach sierpnia, nadal utrzymywało się wysokie tempo pracy. Ze wstępnych informacji uzyskanych przez dziennikarzy PAP w niektórych zjednoczeniach i wielkich zakładach przemysłowych wynika, że sierpień, podobnie jak i lipiec można uznać za pomyślny dla naszej gospodarki. Pracujące w sierpniu zmniejszonym liczebnie skław dzie (ok. 15 proc. zatrudnionych przebywało na urlopach) górnicze załogi przemysłu węglowego przekroczyły miesięczne zadania o 12 tys. ton, wydobywając łącznie w tym miesiącu 13.450 tys. ton węgla. W Ciągu 8 miesięcy br. dodatkowe wydobycie tego surowca osiągnęło więc poziom ponad poi miliona ton Decydujący wpływ na wysoce pomyślne wykonanie zadań miały m. in. takie czynniki, jak postęp w mechanizowaniu procesu wydobyw-czego oraz wzrost wydajności pracy. Załogi przedsiębiorstw »odległych Zjednoczeniu Hutnictwa Żelaza i Stali dostarczyły gospodarce narodowej dodatkowo 4 tys. ton wyrobów walcowanych Produkcja surówki przebiegała w sierpniu najkorzystniej w przedsiębiorstwach woj. katowickiego, w których uzyskano dodatkowo 1.000 ton, co w połączeniu z wynikami za 7 miesięcy br. da'je nadwyżkę 35 tys. ton surówki. Przekroczono także miesięczny plan produkcji rur i koksu. Z nadwyżką zrealizowały także sierpniowe zadania zakłady Przemysłu Materiałów Ogniotrwałych. Dzięki temu różne branże przemysłu, zwłaszcza hutnictwo, otrzymały dodatkowo 140 ton wyrobów krzemionkowych i 530 ton wyrobów glinokrzemianowych, (DOKOŃCZENIE NA STR. 4) GDAŃSK Dokerzy bijq rekordy przeładunków GDAŃSK (Inf. wl.) Nieudany lipiec, — kiedy to deszcze zmuszały dokerów do zamykania ładowni statków (w sumie przez 10 dni), spowodował m. in. zwiększenie liczby statków oczekujących na przeładunek w portach w Gdańsku i Gdyni. W rezultacie w pierwszych dniach sierpnia znalazły się w gdańskim porcie 62 statki z masą 297.300 ton towarów. — W ostatnim dniu sierpnia — mówi główny dyspozytor portu gdańskiego Zdzisław Jarkiewicz — mamy 45 jednostek z masą 238 tys. ton Pogoda w sierpniu umożliwiła dokerom prowadzenie nieprzerwanych, intensywnych prac przeładunkowych, rozładowanie spiętrzeń i nadgonienie wielu opóźnień. W sierpniu, łącznie z sobotą 31, port (DOKOŃCZENIE NA STR. 4) Przegląd możliwości wytwórczych przemysłu kluczowego i drobnej wytwórczości Dziś otwarcie Targów Krajowych ..Jesień-74 Oferta wartości 116 mld zł Targi Krajowe „Jesień 74“, rozpoczynające się 1 września w Poznaniu, będą szerokim przeglądem rosnących możliwości wytwórczych przemysłu kluczowego i drobnej wytwórczości. Tegoroczna, jesienna oferta targowa o łącznej wartości 116 mld zł stanowi realną propozycję, mającą pokrycie zarówno w możliwościach surowcowych jak i technicznych przemysłu. Część prezentowanych wyrobów znajdzie się w sklepach już w IV kwartale br., a reszta sukcesywnie w roku przyszłym. Na targach reprezentowane będą wszystkie branże i grupy towarowe takie, jak ubiory, wyposażenie wnętrz mieszkalnych, artykuły gospodarstwa domowego, chemia gospodarcza, żywienie, higiena osobista, a także wyroby słu-iące wypoczynkowi. Interesująco zapowiadają się ekspozycje problemowe, na których zgromadzono np wyposażenia wnętrz mieszkalnych; artykuły ułatwiające kobiecie pracę w gospodarstwie domowym. Ta ostatnia ekspozycja wzbogacona jest ofertą producentów z krajów socjalistycznych: Bułgarii, Czechosłowacji, NRD, Rumunii, Węgier I ZSRR. Obok walorów handlowych ilustruje również możliwości dalszego postępu i modernizacji w produkcji tvch artykułów. Handel postawił tym razem rygorystyczne warunki dotyczące poprawy Informacji (DOKOŃCZENIE NA STR. 4) Pogoda sprzyja rolnikom o Skoszono 70 procent łąk o Rozpoczęto siewy poplonów ozimych Wytężona praca na polach RELACJE NASZYCH REPORTERÓW W dalszym ciqgu pogoda sprzyja rolnikom. W sobotę nigdzie na terenie całego kraju nie notowano opadów deszczu. Prace palowe szybko posuwały się do przodu. Ocenia się, że do skoszenia pozostało już mniej niż 5 proc. areału zbóż. Tak więc kampania żniwna kończy się po 4—5 tygodniach, gdy w ubiegłych latach zazwyczaj trwała 6—7 tygodni. Rolników najbardziej absorbują teraz prace związane ze zbiorem II pokosu siana, wapnowaniem i nawożeniem pól oraz orkami. W woj. szczecińskim i koszalińskim rozpoczęta już siewy poplonów ozimych. Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa zwraca uwagę, że ziarno z tegorocznych zbiorów, w wyniku częstych 1 obfitych opadów może mieć .— jako materiał siewny — gorszą wartość, niż w latach o normalnym przebiegu pogody. Wszędzie tam, gdzie oziminy zasiewane będą ziarnem pochodzącym z reprodukcji własnej lub z wymiany sąsiedzkiej, a więc ziarnem nie posiadającym świadectwa kwalifikacji, zaleca się zbadanie jego przydatności we własnym zakresie. A oto informacje szczegółowe z terenu kilku powiatów w woj. warszawskim, gdańskim kieleckim i bydgoskim. (pk) Ciechanów: Żniwa na ukończeniu — Koszenie zbóż ozimych zakończyliśmy w ubiegłą niedzielę — mówi Zbigniew Zieliński, z-ca kier. Wydziału Rolnictwa U. P. w Ciechanowie. Praktycznie trwa już tylko koszenie resztek zbóż jarych. Ogółem Skosiliśmy 44,9 tys. ha. Zakończyliśmy także zwózkę zboża Kombajnami skosiliśmy 4 200 ha, trochę więcej niż w roku ubiegłym, gdyż sąsiedzi z innych powiatów przyszli nam z pomocą przysyłając sprzęt. Najwcześniej, bo już 2 tygod-nie temu, zakończyły żniwa gminy: Glinojec, Ojrzeń, Niedzbórz, Sońsk. Najmniej problemów mieliśmy ze zbiorem rzepaku. Dojrzewał wiele dni przed zbożami — dzięki temu mogliśmy go od razu wymłócić i dostarczyć przemysłowi Pomogły nam w tym cukrownie, w których suszyliśmy wilgotne partie zbiorów Dostarczyliśmy rolnikom 225 ton zbóż siewnych. Zasialiśmy już 3100 ha rzepaku — pozostało jeszcze tysiąc hektarów Pod koniec tygodnia zakończymy orki pod zboża ozime. Zaoraliśmy Już 4,5 tys. ha. Zakończenie siewów ozimych planujemy na 20.IX. Pod dostatkiem mamy nawozów Są pewne kłopoty w poszczególnych GS, ale likwidujemy je przerzutami z innych placówek. ha Starogard Gdański: Siewy rzepaku z nadwyżka Mówi Leonard Martin, z-ca naczelnika powiatu — w sobotę zakończyliśmy żniwa na terenie całego powiatu. Najwcześniej uporał się ze sprzętem zbóż kombinat PGR Kopytkowo. Kombajny tego gospodarstwa jeszcze w środę przeszły na inny teren. Na połach pozostało około 1 proc. (DOKOŃCZENIE NA STR. 4) . NIWA dobiegają końca. / Tym samym schodzi ze szpalt ta rubryka, która przez 20 dni z rzędu żniwom tym towarzyszyła. Satysfakcja, ze sprawnie - mimo niekorzystnego układu warunków atmosferycznych - przeprowadzonych żniw jest udziałem przede wszystkim rolników. Ale nie tylko ich. Każdy, kto w żniwach bezpośrednio lub pośrednio brał udział, każdy kto choćby śledził w prasie, radio i telewizji dramatyczne nieraz doniesienia z pól żniwnych; powie na pewno: Te żniwa były żniwami nas wszystkich. Niezależnie od tego, gdzie kto z nas zamieszkiwał, niezależnie od tego, gdzie każdy z nas pracował. Wszyscy byliśmy razem wobec tej wielkiej dla nas wszystkich sprawv. Ktoś, kogo cenię, a ktoś, kto zbyt dobrze i intensywnie swoje życie przeżył, by posługiwać się komunałami, powiedział nie bez wzruszenia: bo my Polacy, to tak zawsze... Jak trudno, to razem... Nie zaprzeczyłem, bo i zaprzeczać nie miałem zamiaru. Osobiście sądzę, że w istocie w tym trudnym okresie, Drzejawiiu się ta wspaniała, a nie dająca się skatalogować cecha. Nie dać się... Pokazać, co potrafimy... To mając na względzie, chcę jednak dodać: Można było się skrzyknąć do gromady. Można było tą gromadą pójść. I można było nic z tego nie mieć. Takie przykłady znamy. Nie tylko ze żniw. A my coś z tego mamy. Mamy plon. Trudno jeszcze o precyzyjne szacunki. Na to za wcześnie. Ale dziś już wiemy, iż jest to plon dorodny. Mamy go dlatego, że zbieraliśmy go gromadnie. prawda. Ale zbieraliśmy go To myśląc, ale zbieraliśmy go - planując. Na długo przedtem, nim zadźwięczały na polu pierwsze kosy. Lekko się pisało, że ciągniki w tym roku były lepiej przygotowane do żniw niż w latach ubiegłych. Ale po to, aby tak można było napisać, trzeba było remonty tych ciągników rozpocząć bezpośrednio po zeszłorocznych zbiorach. To zostało zrobione. Lekko się pisało, że skarg na zły rozdział maszyn było na wsi mniej niż kiedykolwiek. I to też była prawda. Ale po to, aby tak można było napisać, trzeba było plany rozdziału tych maszyn opracować zanim jeszcze śnieg dobrze zszedł z pól, trzeba było je z rolnikami przedyskutować, trzeba było ich uwagi w porę uwzględnić. I to też zostało zrobione. Jest jeszcze jeden moment, który chciałoby się nie tylko w pamięci zakonotować, ale widzieć w dalszej praktyce. Wobec pilnych narodowych zadań, jakie wraz ze żniwami stały przed nami wszystkimi, w kąt szły partykularne ambicje i formalne bariery. Jeden telefon - i to niekoniecznie telefon „z góry” — z hasłem „żniwa", sprawiał często że otwierały się sklepy, które miały być zamknięte, ruszały samochody, które w świetle przepisów mogły stać, opróżniały się składy, które uprzednio były zarezerwowane „do własnych" gminnych, powiatowych, czy wojewódzkich potrzeb. I tu refleksja: po to by dostrzec możliwości sprawniejszego działania, niekoniecznie musi nam deszcz w czasie trudnych żniw oczy przemywać. Można to samo robić i w dobrą pogodę. Pracować jest łatwiej. Żyć jest łatwiej. Oddając co należne wszystkim, którzy w tej czy innej formie uczestniczyli w pracach żniwnych, pomijaliśmy na ogól grupę ludzi, niezbyt co prawda liczną, ale grupę której udział w tych pracach był szczególny. Trudno było zresztą ich prezentować. Kiedy mówiło się z nimi na ten temat, wysuwali zamiast siebie na pierwszy plan rolników, traktorzystów, mechaników... Myślę, że należy im się dobre słowo - aktywistom partyjnym. Dobre słowo nie tyle może od nas - gazety. Dobre słowo od tych, którzy nam, pracującym w gazecie, na ich temat mówili. Od rolników. Ludzie bowiem widzieli, że angażowali oni w tę trudną akcję nie tylko własne siły. Angażowali cały autorytet partii. Autorytet, który bierze się przecież nie z biernego kontemplowania, a ofiarnej działalności wszędzie tam, adzie trzeba. JERZY WIŚNIOWSKI ^fOflo JT pól S atysfakcja Skończyły się kolonie i obozy Udane lato 4,7 miliona dzieci i młodzieży (INFORMACJA WŁASNA) Skończyły się wakacje. Dzieci i młodzież wróciły z kolonii i obozów. Mimo nie najlepszej pogody, uczniowskie lato było udane. Według wstępnej oceny resortu oświaty i wychowania, w różnych formach zorganizowanego wypoczynku wzięło ućłział ponad 4,7 min dzieci i młodzieży o 10 proc. więcej niż w ubiegłym roku. Stało się to możliwe dzięki żywemu zainteresowaniu zakładów pracy, związków zawodowych, administracji szkolnej i organizacji młodzieżowych rozwojem bazy wypoczynkowej. Dzieci i młodzież przebywały na koloniach stałych, na obozach wędrownych i pod namiotami, w ośrodkach wypoczynkowych, na wczasach rodzinnych i zdrowotnych. Właściwie każdemu uczniowi oferowano możliwość atrakcyjnego spędzenia czasu Różne możliwości W tym roku zwiększyła się liczba ośrodków wypoczynkowych w miastach dla dzieci ze wsi. Tylko w domach wyciecz(DOKOŃCZENIE NA STR. 4) Światowa opinia publiczna popiera walkę narodu chilijskiego PARYŻ, BUENOS AIRES (PAP). Nadchodząca rocznica faszystowskiego przewrotu Chile — 11 września - pobuw dza światową opinię publiczną do nowych akcji poparcia walki narodu chilijskiego przeciw reakcyjnej juncie generalskiej. Francuska Powszechna Konfederacja Pracy, CGT wezwała masy pracujące tego kraju, aby wrzesień został ogłoszony miesiącem solidarności z narodem Chile. Apel CGT stwierdza, że wobec nieustannych zbrodni popełnianych przez chiliiskich military stów, trzeba ponownie podnieść głos protestu CGT organizuje także szeroką kampanię zbiórki na pomoc dla ofiar terroru w Chile Podobne akcje będą organizowane także w innych krajach. Np w Wenezueli dni solidarności z Chile odbędą się w okresie od 11 do 14 września. Z tej okazji przybędą tam wdowa po prezydencie — Hortensja Bussi de Allende oraz sekretarz generalny KC Partii Socjalistycznej Chile, Carlos Altamirano. W stolicy Kolumbii — Bogocie, 16 wrzefDOKOŃCZENIE NA STR. 2) Hold pamięci bohaterów Września Wieńce i kwiaty pod pomnikami Przed 35 laty — 1 września 1939 r. o godz. 4.45 padły pierwsze strzały II wojny światowej. Snując plany podboju, faszyzm napotka! po raz pierwszy na swej drodze zbrojny opór — stawiła go Polska 31 sierpnia społeczeństwo oddało hołd pamięci bohaterów poległych w walkach o wyzwolenie narodowe i społeczne. W miejscach uświęconych czynem zbrojnym polskiego żołnierza, przed tablicami upamiętniającymi martyrologię narodu polskiego, złożono wieńce i kwiaty; kombatanci, żołnierze WP, harcerze zaciągnęli warty honorowe, Szczególnie uroczysty charakter miało składanie wieńców i kwiatów w Warszawie — mieście, które w wyniku agresji poniosło najdotkliwsze ze wszystkich miast polskich straty Pod Pomnikiem Bohaterów Warszawy zgromadzili się licznie mieszkańcy stolicy. Złożono wieńce od Stołecznego Komitetu FJN, MON, organizacji kombatanckich, młodzieżowych, zakładów pracy. Wieńce na Grobie Nieznanego Żołnierza złożyły delegacje; St. Komitetu FJN, Warszawskiego Okręgu Wojskowego. Zarządu Okręgu Warszawsko- Mazowieckiego ZBoWiD, Związku Inwalidów Wojennych, organizacji młodzieżowych, stołecznych zakładów pracy Podobna uroczystość odbyła się na Cmentarzu Komunalnym na Powązkach w kwaterach żołnierzy września 1939 r. Społeczeństwo ziemi krakowskiej oddało hołd poległym żołnierzom składając wieńce i kwiaty pod pomnikami; Nieznanego Żołnierza i Żołnierzy Radzieckich oraz na Cmentarzu Wojskowym w Krakowie. Mieszkańcy Trójmiasta uczcili pamięć obrońców Wybrzeża składając wieńce na Westerplatte, pod Pocztą Polską w Gdańsku, na Cmentarzu Redłowskim i na Kępie Oksywskiej. Podobne uroczystości odbyły się w Łodzi, na Rzeszowszczyźnie, w Wielkopólsce i innych regionach kraju. Składanie wieńców pod warszawską Nike. Fot CAF - URBANEK Jiypr: Potępienie działania ekstremistów Grecj*a zrewiduje porozumienie z USA w sprawie baz wojskowych RZYM, LONDYN (PAP). W Nikozji w ciągu ostatnich dni panował spokój, aczkolwiek dochodziło kilkakrotnie do wymiany strzałów przez „zieloną linię”, oddzielającą grecką 1 turecką wspólnotę, zamieszkującą Nikozję. Mieszkańcy domów przylegających do tej linii napotykają na trudności w zaopatrywaniu się w artykuły pierwszej potrzeby. W rejonie „zielonej linii” wybuchają liczne pożary. P.o. prezydenta Cypru, Glafkos Kleridis oświadczył w związku z nieudaną próbą zamachu na życie przywódcy cypryjskiej partii — Zjednoczony Demokratyczny Związek Centrum (EDEK), Wassosa Lysaridisa, że rząd z całą stanowczością będzie umacniać demokrację na Cyprze i utrzymywać praworządność oraz porządek. Nazwał on ten zamach „zbrodnią przeciwko krajowi”. Rząd — podkreślił Kleridis — dołoży wszelkich starań, aby położyć kres podobnym „faszystowskim metodom”. Dodał, że jakakolwiek próba obalenia rządu drogą przemocy będzie zdecydowanie tłumiona. Kleridis zarządził wszczęcie śledztwa w sprawie okoliczności nieudanego zamachu na życie przywódcy EDEK. W sobotę w Nikozji odbył się manifestacyjny pogrzeb, zabitego w piątek podczas dokonywania próby zamachu na życie przywódcy EDEK, Dorosa Loizou, przyjaciela i bliskiego współpracownika Lysaridisa. W krótkim przemówieniu wygłoszonym podczas ceremonii (DOKOŃCZENIE NA STR. 2) „Dni Pokoju" w Leningradzie LENINGRAD (PAP). Dnia 31 sierpnia w ramach „Dni Pokoju” zainaugurowanych piątek uroczystością w sali Paw łacu Smolnego, w której w 1917 roku nastąpiło ogłoszenie historycznego dekretu leninowskiego, zebrało się forum postępowych sil społecznych ośmiu krajów nadbałtyckich. Po przemówieniach powitalnych jako pierwszy wystąpił prof. A. Stiepanow (ZSRR). Scharakteryzował on aktualne (DOKOŃCZENIE NA STR. 2\ Największa katastrofa kolejowa w historii Jugosławii Ekspres Belgrad - Dortmund wykoleił się pod Zagrzebiem 140 osób zginęło, 150 zostało rannych BELGRAD (PAP). Jadący z Belgradu do Dortmundu (RFN) pociąg ekspresowy „Hellas-Express" uległ w piątek o godz. 23.00 katastrofie w pobliżu Zagrzebia. Przy wjeździe na stację z nieznanych przyczyn osiem lub dziesięć wagonów pędzącego z dużą szybkością ekspresu wyskoczyło z szyn i toczyło się przez około 100 m. Według agencji Tanjug, w katastrofie zginęli liczni cudzoziemcy, zwłaszcza Turcy, Grecy i obywatele RFN. Pociąg wiózł kilkuset pasażerów, w większości .Jugosłowian, zatrudnionych w RFN, którzy po spędzeniu wakacji w kraju powracali do pracy. Do chwili obecnej nie wszystkich pasażerów udało się wydobyć z wraków. Wiele zwłok nie zostanie prawdopodobnie nigdy zidentyfikowanych, ponieważ są zmasakrowane. Akcja ratunkowa trwa nadal. Bierze w niej udział wojsko, wyposążone. w dźwigi. Przy użyciu palników acetylenowych, żołnierze tną zgniecione konstrukcje wagonów, aby dostać się do ich wnętrz. Jak wykazało dochodzenie, wykolejenie pociągu nastąpiło w momencie, gdy wjeżdżał on na dworzec w Zagrzebiu. Przyczyną katastrofy było prawdopodobnie niewłaściwe przełożenie zwrotnicy. Co najmniej 6 wagonów wyskoczyło z szyn i koziołkowało przez kilkadziesiąt metrów. Wagony zostały całkowicie zniszczone. Jeden ze świadków oznajmił reporterowi radia Zagrzeb, że w katastrofie zginęły całe rodziny. Prezydent SFRJ. Josip Broz Tito przesiał przewodniczącemu Prezydium Socjalistycznej Republiki Chorwacji, Jakovowi Blazcviciowi depeszę, w której pisze, że jest głęboko wstrząśnięty doniesieniem tragedii w Zagrzebiu i prosi o o przekazanie wyrazów głębokiego ubolewania rodzinom ofiar 1 życzy rannym jak najszybszego powrotu do zdrowia. Premier Jugosławii, Dżemal Bijedic przybył do Zagrzebia, by zapoznać się na miejscu z rozmiarami katastrofy kolejowej, która wydarzyła się w tym mieście. Według ostatnich doniesień ostateczny bilans katastrofy wynosi 140 zabitych i 150 rannych. Obecna katastrofa jest największa w historii jugosłowiańskich kolei. Poprzednia katastrofa, która potiągnęła za sobą największą liczbę ofiar śmiertelnych, zdarzyła się w styczniu 1964 r., kiedy dwa pociągi pasażerskie zderzyły się w pobliżu Belgradu, powodując śmierć 61 osób. Wykolejone wagony pociągu ekspresowego. Fot. CAF — UNIFA*