Trybuna Ludu, listopad 1983 (XXXVI/259-284)
1983-11-01 / nr. 259
Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się! ♦Trybuna Ludu * ORGAN KOMITETU CENTRALNEGO POLSKIEJ ZJEDNOCZONEJ PARTII ROBOTNICZEJ 259 (12192) Rok wyd. XXXVI Warszawa, wtorek 1 listopada 1983 r. Wydanie 3 Cena 5 d Społeczna Inspekcja Pracy w działaniu W interesie pracowników, dla dobra zakładów (INFORMACJA WŁASNA) Postanowienia nowej ustawy o Społecznej Inspekcji Pracy dając jej działaczom szersze uprawnienia, czyftią icb pracę bardzo odpowiedzialną Załogi wielu zakładów spodziewają się, że bardziej skuteczne zajęcie się problemami bhp, przyniesie konkretne efekty w postaci poprawy warunków pracy i ochrony pracowników. Zgodnie z lipcową uchwała Rady Państwa wybory społecznych inspektorów pracy powinny być zakończone do końca czerwca 1984 r. W niektórych przedsiębiorstwach wyboru już dokonano, w innych trwają przygotowania organizacyjne. — W Ośrodku Doskonalenia i Dokształcania Kadr we Wrocławiu, rozpoczął się ostatnie kurs dla zakładowych społecznych inspektorów pracy z branży hutniczej — informuje Stanisław Pabijan z Głównej Inspekcji Pracy. — Jako następni będą tu zdobywać niezbędną wiedze inspektorzy z branży górniczej, a do końca br. zamierzamy tam przeszkolić ok 500 społeczników z dużych zakładów rolnych, włókienniczych i budowlanych Jednocześnie w siedzibach 17. Okręgowych lns4 pektorów Pracy i W województwach im podległych rozpoczęły się szkolenia inspektorów Jakkolwiek do pełnego rozkręcenia działalności społecznych inspektorów pracy, w oparciu c nowa ustawę zostało jeszcze trochę czasu, nie znaczy to jednak, że problemy bhp umykają uwadze W zakładach działają przecież organik' ’je związkowe i komisje społeczne dokonywane są okresowe przeglądy warunków pracy, z których wynikają konkretne zadania O problemach Społecznej Inspekcji Pracy informują nasi reporterzy w relacjach z Opola, Warszawy I Bydgoszczy. „Omex": Można zrobić więcej Opolski oddział .Zakładów Przemysłu Odzieżowego •Jfraiex” zatrudnia ok 400 pracowników. głównie kobiet. PF2C- cą jest nieźle zorganizowana, wydajna. Wiele jest tu jednak stanowisk, przy których trzeba pracować osiem godzin w pozycji stojącej Tymczasem, mimo podejmowanych starań, .pończoch przeeiwżylakowych nie sposób zdobyć. Przydałby się tez od dział pracy chronionej, ale nie ma już. miejsca na jego zorganizowanie Mówi Wanda Baranowska, specialists ds osobowych, która przez wiele lat sprawowała funkcję społecznego • inspektora hraev: — Mieścimy się ciasnych budynkach. w starych Najwąż(DOKOŃCZENIE NA STR. 2, Kill PLENUM KC REFLEKSJE, WNiOSKI, ZADAHIA M&seś mówią ^Trybunie**: Stawiać na ludzi kompetentnych Józef Rak, I sekretarz KZ Fabryki Maszyn Wiertniczych i Górniczych „Glinik” w Gorlicach — Odniosłem wrażenie, że członkowie KC w dyskusji na XIII Plenum w nawiązaniu do referatu programowego mocniej akcentowali rolę, ideologii i bardziej pryncypialnie stawiali problemy. O tym wszystkim dyskutujemy, u siebie rozmawiamy nawiqzujqc do rozpoczynającej się kampanii sprawozdawczo-wyborczej. Każde nasze zebranie uczyniliśmy otwarte, dyskutujemy w poszczególnych wydziałach, w wąskich grupach, polemizujemy z ludźmi prezentującymi odmienne poalądy, Mówi się często, że z naszym programem nie zgadza się część robotników. A o jaką różnicę zdań chodzi? Przecież jeżeli kogoś denerwują przestoje, zła organizacja pracy, niesprawiedliwość - to nie jest on naszym przeciwnikiem. Rzecz w tym, że dogmatycy widzą nadal kierowniczą rolę partii w zastępowaniu przez nią administracji. Stąd pomieszanie pojęć - utożsamienie roli inspiracyjnej czy kontrolnej z zakresem obowiązków innych ogniw. Trudno się dziwić, że (DOKOŃCZENIE NA STR. 2) Skuteczność Ideowo-pCilycznego oddziaływania 9 Bolesław Wilkoń, I sekretarz KZ w HucieTMałapancw” w Ozimku Xln Plenum KC było ważnym etapem w pracy partii, potwierdzeniem linii działania wyznaczonej przez zjazd. Określone na nim bardziej niż dotychczas szczegółowo, sposoby postępowania zmierzające do zapewnienia szybszej realizacji uchwal IX Zjazdu. Realizacja zadań, wynikających dla nas z tych uchwal i kolejnych posiedzeń KC, uwarunkowana jest m. in. wzrostem ofensywności w pracy ideowo--politycznej, doskonaleniem treści i metod działania całej zakładowej organizacji partyjnej, Obecnie naszą enórgię skupiamy na wdrażaniu gospodarczej, realizacji reformy zakładowego programu oszczędnościowo-antyinflacyjnego, rozwijaniu aktywności samorządu pracowniczego i ruchu Zwigzkowe(DOKONCZENIE NA STR. 21 Dobra praca portowców Szczecina i Świnoujścia Dokerzy ze Szczecina i Świnoujścia wykonali 30 października na dzień przed terminem — miesięczny plan przeładunków. Przeładowali oni 1332 tvs ton towarów. Należy sie spodziewać, że 31 października ponadplanowo przeładują około 40 tys. ton towarów. (PAP) Dziś ii numerz Na stronie 3 Krzysztof Krauss pisze — w kontekście XIII Pienum KC PZPR - o aktualnych zadaniach w gospodarce pod tytułem SKUTECZNIEJ DROGĄ REFORMY Ryszard Drecki jest autorem korespondencji z RFN, omawiającej rozwój ruchu antyrakietowego w tym kraju, zatytułowanej MOWY, TRWAŁY CZYNNIK (str. 6) Gdańskie Zakłady Rafineryjne przerobią w tym roku 2 miliony ton ropy, w tym 1 tnln 324 tys. ton radzieckiej. Na zdjęciu: nalewanie do beczek oleju Castrol’' Fot ĆAF — J. UKLEJEWSK] nate w w Poznajmy ich, ludzi rzetelnej pracy Eugeniusz Bieniek: Żyć w poczuciu obowiązku Służba obsługi rolnictwa nie miała wątpliwości: Jedźcie do Pcimia, do gminnej spółdzielni i zapytajcie o Eugeniusza Bieńka - każdy go wskaże, chyba, że obowiązki radnego odciągnęły go od rodzinnej wsi. W Pcimiu, chociaż wolna sobota, spółdzielcy pracują. Podobnie - w niedzielę. Jest co kupić i gdzie zjeść. Ostatnie wybudowano tu zajazd - wszystko gospodarczym wykonawstwem, a ceny i własnym ustalono takie, że nie odstraszają klientów. Jest schludnie i tanio. Pcimowscy spółdzielcy z powodzeniem i terminowo zaopatrujq również kilka krakowskich sklepów 'we własne wyroby, odpowiadając na postulaty miea szkańców zamierzajq otworzyć kolejny sklep w Nowej Hucie. - Cale życie chciałem pracować w handlu - powiada prezes Bieniek. Marzyłem nawet o handlu zagranicznym. Ale cóż— w mojej wiejskiej rodzinie, gospodarujqcej na trzech hektarach, rodzice musieli wychować ośmioro rodzeństwa. Szybko te obowiqzki spadły i na mnie — najstarszego syna. Trzeba było szukać takiej pracy, żeby być blisko domu i pomagać. Wychowałem swoich dwóch synów, ostro ale sprawiedliwie - dzięki temu obaj zdobyli wykształcenie i wszystko wskazuje, że będą również pracować w rodzinnych stronach. Nie (DOKOŃCZENIE NA STR. 2) Towary za 600 min złotych na rynek Uboczna aSe potrzebna (INFORMACJA WŁASNA) Ograniczenie przed dwoma laty dziatalności inwestycyjnej w kraju miało zwolnić część potencjału przemysłowego dla produkcji rynkowej Analiza przeprowadzona w 534 zakładach przemysłu maszynowego i hutniczego wykazała, że w 352 nich podjęto produkcję towarów rynkowych Produkcje uboczna z na potrzeby rynku prowadzi 49 przedsiębiorstw Przyjęta w planach przez zakłady wartość produkcji potrzeby ludności wyniesie br około 600 min złotych. Oferta dla domu 1984 r — ok 900 min, a w następnym - ponad 1.1 min zł. Nie są to imponujące wielkości, nasz przemysł stać ną znacznie więcej. Jest jednak spora grupa zakładów, które podeszły solidnie do apeli o produkcje na potrzeby domu. Np. Fabryka Mebli Okrętowych „Famos” w Starogardzie Gdańskim dostarczy różne typy zestawów meblowych do mieszkań za ,72 min złotych Także Grodziska Fabryka Wyposażenia Wagonów „Growag” w Grodzisku Wielkopolskim „wstrzeliła się” w potrzeby rynku oferując łóżeczka dziecinne i krzesła za ponad 22 min zł. Z kolei Fabryka Sprzętu Okrętowego „Remor” w Reczu podjęła się produkcji poszukiwanej galanterii mosiężnej, okuć meblowych i drzwiowych W tym roku dostarczy ich za 15 min, za rok — podwoi produkcję. Chełmińska Fabryka Urządzeń Szpitalnych „Tamed” w Chełmnie również zasili ry(DOKOŃCZENIE NA STR. 2) Prćtia przezwyciężenia konfliktu w Libanie Otwarcie konferencji pojednania narodowego GENEWA (PAP) Korespondent PAP Edward Dylawerski, pisze: 31 października w hotclu Intercontinental w Genewie rozpoczęła sie libańska konferencja pojednania narodowego która ma przynieść kres trwającej od 8 lat wojnie domowej w Libanie. Niewiele brakowało a rozpoczęcie konferencji stanęłoby w ogóle pod znakiem zapytania z uwagi na spór o miejsca przy stole konferencyjnym Prezydent Libanu. Dżemajel stwierdził w swoim wystąpieniu. że wszystkie strony w obecnym, konflikcie sa tymi. które przegrały i te nikt nie ma monopolu na prawdę i na lekarstwa które trzeba zastosować. Broniąc jednak konstytucyjnych instytucji libańskich niejako polemizował z Dostulatami opozycji która domaga sie zmiany ustalonego w 1943 r. systemu władzy zapewniającego większość w rządzie i w parlamencie maronitom. Dżemaiel zwrócił także uwa. ge na międzynarodowy aspekt problemu libańskiego 2 10 miesięcy w górnictwie Wydobyto prawie 160 min ton węgla Wydajna praca załóg i rytmiczna produkcja w zakładach pracy resortu górnictwa i energfetyki to główny powód dobrych wyników produkcyjnych osiąganych przez te zakłady w ciągu 10 miesięcy br, Górnicy węgla kamiennego wydobyli już prawie 159,5 min ton tego paliwa, tj. o ponad 1 min t więcej niż w ciągu 10 miesięcy ub. r. Z kopalń z przeznaczeniem na eksport wywieziono do końca października blisko 29 min ton węgla, co stanowi wzrost o ponad 5.5 m,;n ton w stosunku do tago samego okresu ub. r. i więce j niż wyeksportowano w ciągi całego 1982 r W górnictwie odkrywkowym w ciągu 10 miesięcy wydobyto ok. 34J min ton węgla brunatnego, czyli o 3,8 min ton więcej niż na koniec października w ub. r. W okresie 10 miesięcy gospodarce dostarczono ok. 11,8 mld m sześć, gazu, w tym 6,9 mld m gazu wysokometanowego. Import ze Związku Radzieckiego wyniósł ponad 4,6 mld m sześć. W miesiącach zimowych nie przewiduje sie ograniczeń dostaw gazu dla odbiorców bytowo-komunatnych. (PAP) Kilkadziesiąt państw potępia agresję na Grenadę Brutalne rzqdy amerykańskich najeźdźców Śmiertelne ofiary ataku na szpital ♦ Fala aresztowań HAWANA. WASZYNGTON (PAP) Korespondent PAP. Ryszard Rymaszewski nisze: Trwa pełna okupacja Grenady przez 6 tys żołnierzy ameryka ńskich Sytuacja na tej maleńkiej karaibskiej wyspie, która 25 bm padła ofiara brutalnej inwazji sił zbrojnych wielkiego mocarstwa — Stanów Zjednoczonych przy symbolicznym udziale oddziałów 6 państw wyspiarskich znana jest tylko fragmentarycznie wobec „blokady prasowej”, ogłoszonej przez administracje i dowództwo wojskowe USA. Czyni się tam już przygotowania do .normalizacji” życia ale przypuszczalnie istnieją jeszcze punkty oporu zbrojnego Dla Grenadviczvków zmiana laka dokonała się w ciągu ty godnia jest szokującą Żołnie rze amerykańscy zachowują się w sposób typowy dla okupantów Aresztowań dokonuje się w domach i na ulicy, poszukuje się członków „dawnej armii” wszystkich traktuje sie jako podejrzanych. Dominuje brutalna siła. Wielu cywilów zginęło lub zostało rannych, nie znany jest los wielu 'udzi. Faktem jest bowiem że rojony zmasowanych bombardowań, jak np. Fort Rupert, były też terenami o gęstym zaludnieniu. Pentagon przyznaje się... Prasa kanadyjska poinformowała. że w czasie inwazji na Grenadę siły amerykańskie ostrzelały z broni pokładowej znajdujących się w rejonie wyspy okrętów szpital w miejscowości Richmond Hill. W wyniku ostrzału zginęło 47 pacjentów. zniszczeniu uległ również budynek szpitala. W poniedziałek Ministerstwo Obrony USA zmuszone było przyznać, że siły inwazyjne zaatakowały w ubiegłym ty(DOKONCZENIE NA STR. 7) Raport uczonych: „Świat po wojnie atomowej” Groźba całkowitej zagłady rodzaju ludzkiego WASZYNGTON (PAP). Korespondent PAP. Jerzy Górski, pisze: W Waszyngtonie rozpoczęła się międzynarodowa konferencja poświecona skutkom wojny atomowej W konferencji „Świat no wojnie atomowej” biorą udział uczeni reprezentujący różne dyscypliny wiedzy. Uczestnikom obrad przedstawiono wstrząsający raport, opracowany przez 120 uczonych reprezentujących zarówno uczelnie. iak i rządowe instytuty naukowe w USA i innych krajach. Konferencja otrzymała także ranort uczonych radzieckich na temat skutków wojny atomowej dla ludzkości. . Wnioski uczonych radzieckich zawarte w raporcie — oświadczył dr Sagan z Cornell University — pokrvwaia sie całkowicie wnioskami uczonych amerykańz skich. jeśli chodzi o skutki rozmiary zniszczeń wywołanych wojną atomowa”. Cechą szczególna konferencji jest to. że do raz pierwszy Departament Obrony USA zmuszony został do potwierdzenia, iż dotychczas nie opublikowane badania Pentagonu na temat Skutków wojny atomowej w>twierdzaia to wszystko, przed czym dotychczas ostrzegali uczeni. domagając się oodięćia zdecydowanych kroków w celu zapobieżenia katastrofie atomowej. Raport konferencji ..Świat, po wojnie atomowej” stwierdza, iż w arsenałach USA i ZSRR znajduje sie nonad pięćdziesiąt tysięcy jednostek broni atomowej o sile wybuchu trzynastu tysięcy megaton, a wice trzynastu tysięcy milionów ton trotylu. Autorzy raportu przyjęli założenie .iż w wypadku wojny atomowej USA i ZSRR użyją mniej niż połowę swych arsenałów nuklearnych, a wiec około pięć tysięcy megaton materiałów wybuchowych. Użycie tej siły nuklearnej spowodowałoby natychmiastową śmierć ponad 1 gnid 100 min ludzi. Podobna liczba osób zmarłaby wkrótce po wybuchu wojny atomowej. Półkula północna, gdzie prawdopodobnie rozegrałaby się tragedia nuklearna ludzkości, zostałaby sprowadzona do epoki kamienia łupanego i zniknęłyby z niei wszelkie (DOKOŃCZENIE NA STR. 71 V? YBÖR idei przesądza o wartościach, których broniąc człowiek gotów jest poświęcić nawet siebie. Jakże często kolejne polskie pokolenia musiały życie składać w ofierze broniąc narodowych wartości. Jakże często, poczynając od końca XVIII wieku, Polak musiał walczyć za obce interesy. Rok 1918 przyniósł niezawisłość narodową i kruchą, niestety, niepodległość. Błędne wybory historyczne i polityczne przesądziły, iż od września 1939 aż po maj 1945 znów przyszło Polakom umierać za Polskę. Rok 1944 wraz z powstaniem ludowej Poiski, rok 1943 pamiętny historycznym zwycięstwem, narodowa rewolucja, zrealizowana w Manifeście Lipcowym zgodnie z programem polskiej lewicy, przyniosły nam wartość szczególną: pokój dla trzeciego już kolejnego pokolenia Często nawet nie uświadamiamy sobie tej właśnie wartości, często nie zdajemy sobie sprawy tego, iż w swej masie dzisiejz sze społeczeństwo wojnę, jako proces masowej śmierci mężczvzn, kobiet i dzieci,, zna już tylko z podręczników historii. filmów i telewizyjnych seriali. Nie przesądził o takim, stanie rzeczy., cud. ale trafny. wybór drogi, wybór form rozwojowych narodu i państwa przyjaciół i sojuszników Od blisko ,40 lat, żyjągoy, w. nowej Polsce. Nie była ona darem losu rodziła się w walce, w zmaganiach, w konfliktach i tragediach bratobójczych walk, w zmaganiach o "trwalenie władzy ludu. o odbudowę, rozbudowę i zmniejszenie dystansu od innych: W pierwszych latach nowej Polski ginęły, za nią tysiące ludzi. Ginęli także przeciwnicy rewolucji polskiej, często nieświadomi. zbłąkani, zagubieni w würze dziejowych przemian. Myślę, że z pewnością nie grozi nam malowanie mijającego 40-lecia wyłącznie w różowych odcieniach. Dzisiejsze trudności i skala rzeczywistych potrzeb — nieskrywanych przecież — rzutują wielu na ostrość ocen nieodu ległej przeszłości. Ocenom takim brakuje . obiektywizmu. Jest rzeczą zrozumiałą, iż rocznica tak ważna jak 40- lecie powstania Polski Ludowej wraz z okazjonalnymi uroczystościami. i publicystycznymi naukowymi publikacjami, wywoła także w skali masowej obywatelskie. już indywidualne refleksje. Każdy z nas dokonywać będzie pew. nego obrachunku, oceniać będzie bilans 40-lecia. ważyć racje porównywać hasła i ich realizacje. Rzecz w tym, by takie właśnie osobiste oeenj zawierały w sobie obiektywizm Historia Polski — w tym także okres 40-leeia jest naszą wspólną historią — % sukcesami i zwycięstwami, z porażkami i błędami, z osiągnięciami i klęskami Nie wystarczy wyliczyć błędy, negatywnie osądzić określone fakty i zjawiska. Z punktu widzenia narodowych interesów kwestią zasadniczą jest wyciągnięcie wniosków z przeszłości, stworzenie takich mechanizmów życia społecznego, politycznego i ekonomicznego, aby błędów nie powtarzać. Inspiracje do rzetelnych obywatelskich przemyśleń zawarte są w uchwale XIII Plenum KC, poświęconej obchodom 40-lecia Polski Ludowej. Zauważmy, że jest w niej wyraźna propozycja przeprowadzenia głębokiej analizy „...powszechnej i poważnej dyskusji nad •'przebytą drogą przesłankami naszych , osiągnięć i źródłami niedomagam socjalistycznymi przemianami i ich znaczeniem dla narodu...” Poczynając od historycznych decyzji w sprawie reformy rolnej, upaństwowienia przemysłu. banków i transportu, historia nowej Polski, ojczyzny ludzi pracy dokumentuje jak wielkie siły tkwią w narodzie. jak wiele można osiągnąć, gdy trafny program rozwoju społeczno-gospodarczego i służąca państwu koncepcja polityczna znajdują jednocześnie swą powszechną akceptację wśród mas i konsekwencje w działaniach struktur kierowniczych, Historia ludowej Polski łączy się nie tylko z rozwojem ekonomicznym, z rozwojem oświaty czy kultury; socjalizm określił losy milionów Polaków. których awans społeczny i cywilizacyjny dokonał się w przeciągu niespełna jednego pokolenia. Posiedzenie Krajowej Rady Narodowej — to pierwsze, w Noc Sylwestrową — oraz zwycjąstwo nad hitleryzmem w maju 1945 roku wyznaczają dni. w których nie tylko odradzała się Polska, ale na nową nowa drogę wszedł cały naród, w tym także ci niechętni czy nie przekonani do socjalizmu, mający opory, przeżywający rozterki. Przecież Polskę, naszą Polskę budujący uznający historyczne przemiany, ich nieodwracalność i ranga W YZNACZNIKIEM polskich marzeń i czynów, polskich dążeń i walk, siłą napędową inicjatyw i programów była zawsze Polska, myśl o ojczyźnie wolnej, silnej, sprawiedliwej. Życie dla ojczyzny przesądza o pamięci pokoleń. A fakt że od 40 blisko lat życie mimo kłopotów i trudności upływa bez kataklizmów i wojennych burz łączy listopadowe wspomnienie z historyczną refleksja o polskich drogach. nieodległej przeszłości o dorobku, w którym właśnie pokojowe przeżywanie kolejnych dni jest wartością największą.' JERZY A. SALECK1 Refleksja o polskich drogach Wyniki wyborów w Argentynie Zdecydowane zwycięstwo radykałów MEKSYK LONDYN (PAP), Raul Alfonsin 56-letni kandydat Obywatelskiej Unii Radykalnej, odniósł zdecydowane zwycięstwo w niedzielnych wyborach prezydenckich w Argentynie. Jego partia — według tymczasowych danych — zdobyła 7 431 000 głosów, podczas gdy Partia Sprawiedliwości (peron iści) doznała pierwszej od 1946 r' porażki wyborczej, uzyskując 5 719 000 głosów. Wynik ten zapewnia Alfonsisowi absolutną większość (318 głosów na 600) w Kolegium Elektorskim. które zbierze się najpóźniej 30 listopada, by dokonać formalnie wyboru prezydenta Argentyny. Jego peronistowski rywal. 66-letai Italo Luder, może liczyć tylko na 258 głosów w kolegium. Jednocześnie z wyborami prezydenckimi odbyły sie wybory do Izby Deputowanych i do władz prowincjonalnych i lokalnych, Os-tąteczne wyniki będą znane za kilka dni. (Nasz komentarz — str. 7). Święto Zmarłych (DOKOŃCZENIE NA STR. 3) Płonące znicze, migocące świeczki rozświetlą, jak co roku w dniu Święta Zmarłych, groby cące światła sprzyjają skupieniu, naszych najbliższych. Te migowspomnieniom o tych, którz) odeszli, ale przecież pamięć o nich żyje wśród nas. Jak niewiele jest na naszej, polskiej ziemi cmentarzy, nc których nie byłoby mogiły symbolicznej, usypanej dla tych, którzy zginęli daleko od rodzinnej ziemi, od Ojczyzny, ale zginęli za Nią, w imię Jej przyszłości, Jej dobrego losu.