Żołnierz Wolności, styczeń 1967 (XVIII/1-26)
1967-01-02 / nr. 1
i ŻOŁNIERZ ' wWOLNOŚCi GAZETA CODZIENNA WOJSKA POLSKIEGO I NR 1 (5011) ROK XVIII (XXIV) | WARSZAWA, PONIEDZIAŁEK 2 STYCZNIA 1967 R. | A ^ CENA 50 GR. Podczas bailu noworocznego w gmachu KC PZPR życzenia składają (od lewej): Z. Kliszko, J. Cyrankiewicz, Z. Gomułkowa, Wł. Gomułka i E. Ochab. (Foto CAF — Rosiak) Radośnie witaliśmy NOWY ROK ,€ Spetkanie w KC PZPR * Przemówienia noworoczne • Tysiące imprez sylwestrowych (PáP), Tradycyjnym zwyczajem — w pogodnym i radosnym nastroju zakończyliśmy stary i wkroczyliśmy w nowy 1967 r. W Warszawie i w całym kraju bawiono się pr.roz c~łą noc na tysięcach balów, na Imprezach sy!' estrowych organizowanych w instytucjach i klubach zakładowych, w kinach I teatrach, domach wypoczynkowych, schroniskach górskich i mieszkaniach prywatnych. Wesoło bawili się również podoficerowie I oficerowie na wieiu zabawach zorganizowanych w jednostkach i garnizonowych klubach oficerskich. W gmachu Komitetu Centralnego rilPIi, w Warszawie — podobnie ja’.; w latach ubiegłych — spotkał się na balu noworocznym centralny aktyw partyjny. Kilka minut przed godz. 23.00 w Sali Dębowej KC zajęli miejsca przy stołach: członkowie najwyższych władz partyjnych i państwowych z Władysławem Gomułką, Edwardem Ochabem i Józefem Cyrankiewiczem. Nadejście Nowego Roku — 1907 oznajmił hejnał. Z wybiiiem godziny 24 Władysław Gomułka wygłosił toast noworoczny: (Tekst toastu podajemy oddzielnie.) Toast noworoczny został, przyjęty gorącymi oklaskami. Uczestnicy spotkania składali następnie członkom kierownictwa partyjnego i państwowego najserdeczniejsze życzenia zdrowia i pomyślności w nowym roku. 31 grudnia 1966 roku o godz. 20 przed kamerami Telewizji i mikrofonami Polskiego Radia wygłosił orędzie noworoczne Przewodniczący Rady Państwa i OKFJN Edward Ochab. (Tekst orędzia podajemy oddzielnie.) Witając Nowy Rok, ludzie pracy składali sobie wzajemnie serdeczne życzenia zdrowia, powodzenia w życiu, dalszych sukcesów w pracy, osiągnięć we wszystkich dziedzinach, trwałego pokoju na całym ś wiecie. W radosnym nastroju i poczuciu dobrze spełnionego obowiązku wita; li żołnierze, podoficerowie i oficer.oi wie naszego wojska Nowy Rok 1967. Huczno i gwarno byio na sylwestrowych balach, zabawach i prywatkach spędzonych w gronie najbliższych, kolegów i przyjaciół. Nie wszyscy jednak spędzili tę noc na zabawach. Przez całą noc świeciło się światło w pokojach oficerów dyżurnych, pełnili służbę żołnierze WOP na granicy, marynarze-wachty na okrętach, a lotnicze pary dyżurne spędziły noc sylwestrową w gotowości bojowej. DOKOŃCZENIE NA STR. 3 Na balu w Filharmonii Narodowe). (Foto CAF — Rosiak) Specjalny wysłannik „ŻW" ppłk Edward Woźniak donosi: Edwcirá Budny i Stefania Biegun - triumfatorami Sylwestrowego Biegu Narciarskiego W ostatnim dniu starego 1966 roku na Równi Krupowej w Zakopanem odbyła się tradycyjna już impreza sportowa — IV Sylwestrowy Bieg Narciarski o wielką nagrodę WKS Zakopane, „Przeglądu Sportowego” i „Żołnierza Wolności”. Przedsięwzięcie to wzbudziło w naszej stolicy sportów zimowych ogromne zainteresowanie. Tysiące entuzjastów narciarstwa przybyły w sylwestrowe południe do samego centrum miasta, by podziwiać naszych najlepszych biegaczy, a także startujące po raz pierwszy w tym biegu zawodniczki. Na honorowym podeście miejsca zajęli: przewodniczący GKKFiT Włodzimierz Ueczek, zastępca Głównego Inspektora Szkolenia MON gen. dyw. Zygmunt Huszcza, dowódca lotnictwa operacyjnego gen. bryg. DOKOŃCZENIE NA STR. 4 Zwycięża ■— Stefania Biegun. (Foto CAF — Olszewski) Wszystkim naszym Czytelnikom, Sympatykom i Przyjaciołom, którzy nadesłali nam życzenia Dobrego Roku, serdecznie dziękujemy Zespół „ŻOŁNIERZA WOLNOŚCI" Narodowy Front Wyzwolenia zapowiada TYGODNIOWE zawieszenie broni LONDYN (PAP). Jak donosi z Sajgonu Agencja Reutera, Narodowy Front Wyzwolenia Wietnamu Południowego zapowiedział tygodniowe zawieszenie broni począwszy od 8 lutego. Wiadomość te przekazano za pośrednictwem tajnej rozgłośni „Wyzwolenie”. Zawieszenie broni ma trwać od godz. 7.00 dnia 8 lutego do godz. 7.00 dnia 15 lutego według czasu lokalnego. Narodowy Front Wyzwolenia oświadcza, że dłuższy rozejm pozwoliłby wojskom zarówno rządowym, jak i partyzanckim na powrót do swych wsi i rodzin w całym kraju, by wziąć udział w przypadających w tym czasie obchodach święta noworocznego. Reżim południowowietnamski proponował, aby z tej okazji zawiesić na trzy dni wszelkie działania zbrojne. WASZYNGTON (PAP). Sekretarz stanu USA Dean Rusk oświadczył w niedzielę, że propozycja NFW Wietnamu Południowego w sprawie proklamowania tygodniowego rozejmu z okazji buddyjskiego Nowego Roku będzie przedmiotem konsultacji między rządami, których wojska walczą w Wietnamie płd., a zwłaszcza z rządem sajgońskim. Odpowiadając na pytanie na ten temat podczas audycji telewizyjnej Rusk uchylił się od odpowiedzi, jakie będzie stanowisko Stanów Zjednoczonych wobec propozycji rozejmu. Dalsze doniesienia z Wietnamu str. 3. Toast noworoczny W. Gomułki DROGIE TOWARZYSZKI, DRODZY TOWARZYSZE! Skończył.się rok stary — rok 1966. Na arenę czasu wkroczył rok nowy — rok 1967, Witamy go wszyscy gorąco i serdecznie. Chociaż każdy nowy rok w porządku życia społeczeństw i ludzkości wyraża tylko rejestrację czasu, zwyczaj witania go radośnie i uroczyście zabawami, tańcami, pieśniami i w temu podobny sposób, zrodziło odwieczne dążenie i pragnienie człowieka do zmiany starego na nowe, złego na dobre, niesprawiedliwego na sprawiedliwe. W słusznym zrozumieniu człowieka nowe stało się synonimem lepszego. Wszystko zaś, co w życiu człowieka jest lepsze każdy przyjmuje z radością. Z nowym rokiem wiążemy nasze nadzieje, że będzie on lepszy od starego i dlatego witamy go radośnie, pełni zaufania do nowego. Rok, który odszedł, rok 1966 zamknął swój bilans w życiu naszego kraju saldem dodatnim. W formie syntetycznej wyraża się ono około 6 proc. wzrostem dochodu narodowego wytworzonego pracą całego narodu. Wzrósł nasz przemysł, wzrosła produkcja rolna, rozwinęła słę nauka, technika i oświata. Nowe setki tysięcy młodzieży miast i wsi po raz pierwszy stanęły przy warsztatach pracy w gospodarce uspołecznionej. Polepszyło się zaopatrzenie rynku w artykuły żywnościowe i wyroby przemysłowe. Ponad 100 tys. rodzin w miastach przeprowadziło się do nowo wybudowanych mieszkań. Umocnił się autorytet naszego państwa socjalistycznego, wzrosła jego siła, umocniła się w świecie pozycja Polski Ludowej. Wielkim dorobkiem we wszystkich dziedzinach życia zamknęliśmy uroczyście w roku 1966 tysiącletni jubileusz Państwa Polskiego. Wstępujemy w nowy rok z nowym programem zadań ujętych w Narodowym Planie Gospodarczym. Im więcej dóbr materialnych wytworzymy w tym nowym roku, im bardziej rozbudujemy potencjał produkcyjny naszej gospodarki narodowej, tym większe korzyści przyniesie to całemu społeczeństwu i tym większa będzie siła naszej ojczyzny. Polityce naszej partii i rządu, polityce Frontu Jedności Narodu przewodzą zawsze i przewodzić będą w nowym roku dwa naczelne cele: wszechstronny rozwój Polski Ludowej oraz wniesienie przez nią możliwie największego wkładu w ogólnoludzką sprawę, jaką jest zabezpieczenie pokoju. Jesteśmy pełni optymizmu, jeśli chodzi o nasze sprawy wewnętrzne i o przyszłość naszej ojczyzny. Jej granice są i pozostaną nienaruszalne. Wierzymy w zwycięstwo naszej socjalistycznej idei pokoju w walce z imperialistycznymi siłami wojny. W odległym, a tak bliskim naszemu sercu Wietnamie toczy się bestialska wojna, amerykańscy agresorzy zabijają dzieci i kobiety, burzą domy i szkoły, usiłują narzucić swoją wolę narodowi wietnamskiemu. Walczącemu o swoją wolność i niezawisłość bohaterskiemu narodowi wietnamskiemu zasyłamy gorące noworoczne pozdrowienia, życzymy mu zwycięstwa w jego sprawiedliwej walce z agresorem i ustanowienia pokoju na ziemi wietnamskiej. Niechaj nowy rok posunie naprzód sprawę pokoju i bezpieczeństwa na całym świecie, niechaj poniosą fiasko wszelkie zamysły sil imperializmu i agresji, niechaj wszystkie narody budują swe życie w wolności, w pokoju i według własnej woli. W imieniu Komitetu Centralnego Partii składam gorące podziękowanie wszystkim ludziom pracy w mieście i na wsi, których ofiarności i rzetelnym wysiłkom zawdzięczamy, że kraj nasz staje sie coraz silniejszy, bogatszy i piękniejszy. Niechaj Nowy Rok przyniesie wszystkim dużo zadowolenia w ich działalności zawodowej i w życiu osobistym. W nowym roku życzę wszystkim członkom naszej partii dużo zdrowia i szczęścia, wiele energii i twórczego zapału w wykonywaniu obowiązków zawodowych i społecznych. Życzę wszystkim, którzy na tej sali i w całym kraju tradycyjnym zwyczajem zebrali się w gronie rodziny, wśród przyjaciół i współtowarzyszy pracy, aby powitać Nowy Rok — wesołej zabawy! Dosiego roku. drodzy towarzysze! Zbilansowanie osiągnięć - wytyczenie zadań Konferencja partyjna Jednostki WOWewrc. Ziemi Lubelskiej z udziałem członka KC PZPR, wiceministra Obroeiy Narodowej gen. dyw. Grzegorza Korczyńskiego (OBSŁ. WŁ.) 30.XII.1965r. w Jednostce Wojsk Obrony Wewnętrznej .Ziemi Lubelskiej^ odbyła się I - Pu.rfyjha, Konferencja Sprawozdąwcip"““ WyTfSfcza, w której obradach wziął udział członek KC PZPR, wiceminister Obrony Narodowej, Główny inspektor Obrony Terytorialnej gen. dyw. Grzegorz Korczyński. Na konferencję przybyli również: sekretarz K_W PZPR Edward JiacUywslá, k crov.nik Wydziału >AfimJnist.racvj-,ipp-rr~ RVv pZ'j'R Jan Mazurek, sekretarz K o trute tuMTejl Nikiego w Lublinie Józef Suchorali przedstawiciele instancji nadrzędnych. Jednostka Ziemi Lubelskie] — ziemi słynnej z zaciętych walk partyzanckich przeciwko okupantowi, ziemi, na której najwcześniej rozwinęły się biało-czerwone sztandary wolności i ziemi, gdzie bandy reakcyjnego podziemia podniosły zbrojną zbrodniczą rękę na młodą władzę ludową. Każda stronica Kroniki Jednostki z tamtych lat mówi o bohaterstwie i ofiarności żołnierzy, o ich walce o spokój tej ziemi. Przeglądając ją przypominają się wielkie, bolesne dramaty pierwszych lat powojennych. W czerwcu roku 1945 gazety krajowe donosiły pod wielkimi nagłówkami: „Potworna zbrodnia NSZ-owskich bandytów”, „Rzeź ludności wsi Wierzchowiny”. W dniu 6 czerwca w tej wiosce powiatu krasnystawskiego bandy NSZ „Szarego” i „Sokoła” za sprzyjanie władzy ludowej wymordowały 198 osób — mężczyzn, kobiet, starców i dzieci. Pod. oddziały utworzonej trzy miesiące wcześniej Jednostki KBW Ziemi Lubelskiej biorą udział w ściganiu i likwidacji obydwu band. Ale pozostały inne. Najbardziej aktywne na terenie Lubelszczyzny w roku 1945 były bandy „Kostka”. „Orlika”, „Jastrzębia”, „Murata”, „Żytosława”, „Zapory”... A w latach 1945-47 działało ich na tym terenie 68, zaś ilość ich członków w okresie szczytowym sięgała 6 850 ludzi. W walce ze zbrojnym podziemiem oddało życie ponad stu żołnierzy Jednostki. Referat sprawozdawczy Komitetu Partyjnego podkreśla fakt, że przyczyną dzisiejszych wysokich osiągnięć Jednostki jest między innymi Szeroka i wszechstronna popularyzacja tradycji walk, wychowywanie stanu osobowego na przykładach patriotyzmu i poświęcenia z nich zaczerpniętych. 50 procent kadry DOKOŃCZENIE NA STR. 3 Podczas konferencji partyjnej w Wojewódzkim Sztabie Wojskowym w .Lublinie, która odbyła s ę 2'.) grudnia uh. roku, gen. dyw. Grzegorz Korczyński udekorował Medalem „Za zasługi dla obronności kraju” I sekretarza KP PZPR w Chełmie Franciszka Fassa. (Foto WAF J. Fil) Orędzie noworoczne E. Ochaba DROGIE TOWARZYSZKI I TOWARZYSZE! OBYWATELE RZECZYPOSPOLITEJ! Mijają ostatnie gadziny roku 1966, w którym nasz kraj posunął się o nowy krok naprzód we wszystkich dziedzinach budownictwa socjalistycznego. Wysiłek milionów robotników, techników, inżynierów i organizatorów produkcji przyniósł wykonanie, a w wielu gałęziach przemysłu przekroczenie zadań przewidzianych w Narodowym Planie Gospodarczym, W imieniu Rady Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 1 Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu pragnę przekazać serdeczne słowa uznania tym wszystkim, którzy swą rzetelną pracą w przemyśle, komunikacji, spółdzielczości i Innych działach gospodarki narodowej przyczynili się do dalszego wzrostu siły naszej Ojczyzny. Niemały jest dorobek załóg przedsiębiorstw budowlanych, które oddały do użytku wiele obiektów ważnych dla gospodarki narodowej, ponad 570 nowych budynków szkolnych i ponad pól miliona nowych izb mieszkalnych. Setkom tysięcy mieszkańców miast i wsi, którzy w tym roku wprowadzili się do nowych mieszkań, przekazuję z tej okazji najlepsze gratulacje i pozdrowienia, a robotnikom budowlanym życzę, aby w nadchodzącym nowym roku w pełni wykonali trudne zadania planowe we wszystkich dziedzinach budownictwa. Szczególnie ciepłe słowa uznania kierujemy pod adresem milionów chłopów i gospodyń wiejskich, robotników rolnych, agronomów i wszystkich pracowników rolnictwa polskiego, którzy po rekordowym roku 1965 mogą poszczycić się dalszym wzrostem produkcji roślinnej i hodowlanej w roku 1966. Podobnie jak w dziedzinie produkcji materialnej, tak również w dziedzinie oświaty i kultury, rok który mija, zapisał się poważnym dorobkiem. Wspomnę choćby o zrealizowaniu programowego postulatu 8-letniej obowiązkowej szkoły powszechnej, o Kongresie Kultury Polskiej oraz licznych ważnych obchodach I sesjach naukowych związanych z Tysiącleciem państwowości polskiej. Wszystkim obywatelom i organizacjom społecznym, wszystkim terenowym Komitetom Frontu Jedności Narodu i radom narodowym, które wniosły tak wielki wkład pracy i inicjatywy dla należytego uczczenia Tysiąclecia naszych dziejów składam serdeczne podziękowanie w imieniu Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Pragnę też przekazać słowa uznania i wdzięczności ośrodkom i organizacjom polonijnym, które w latach obchodów Tysiąclecia państwowości polskiej tak licznie i gorąco zamanifestowały swą głęboką łączność z historią i dniem dzisiejszym całego narodu polskiego. Z okazji Nowego Roku Rada Państwa i Ogólnopolski Komitet Frontu Jedności Narodu życzą wszystkim rodakom w kraju i za granicą dobrego zdrowia i wszelkiej pomyślności oraz dalszych sukcesów w pracy dla dobra naszej Ojczyzny, dla umocnienia jej siły gospodarczej i obronnej, dla jej pokojowego, socjalistycznego rozwoju. Niechże nadchodzący Nowy Rok przyniesie pokój wszystkim narodom i położy kres cierpieniom narodu Wietnamu, z którego heroiczną walką przeciw agresji imperialistycznej solidaryzuje się cale społeczeństwo polskie. Niech żyje jedność naszego narodu w walce o pokój i socjalizm. Niech żyje i rozkwita Polska Rzeczpospolita Ludowa! I okazji święta narodowego Kuby Depesze z Polski Tow. dr FIDEL CASTRO-RUZ I Sekretarz KC KPK i premier Rewolucyjnego Rządu Republiki Kuby Tow, dr OSVALDO BORTICOS TORRADO Prezydent Republiki Kuby DRODZY TOWARZYSZE! Hawana Z okazji święta narodowego — 8 rocznicy zwycięstwa rewolucji kubańskiej, w imieniu Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Rady Państwa i Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz w imieniu narodu polskiego, przesyłamy narodowi kubańskiemu i Wam osobiście, najlepsze pozdrowienia oraz życzenia pomyślności i rozkwitu waszej socjalistycznej ojczyzny. Naród . polski szczerze cieszy się z sukcesów, jakie osiąga naród kubański pod kierownictwem Komunistycznej Partii Kuby i rządu rewolucyjnego w obronie swych suwerennych praw i zdobyczy rewolucyjnych, w budownictwie socjalizmu w Waszym kraju. Jesteśmy przeświadczeni, że owocna współpraca między■ naszymi zaprzyjaźnionymi krajami będzie się nadal wszechstronnie rozwijać z pożytkiem dla obu naszych narodów, dla. sprawy umocnienia wspólnoty państw socjalistycznych, dla sprawy socjalizmu i pokoju. WŁADYSŁAW GOMUŁKA I Sekretarz KC PZPR EDWARD OCHAB Przewodniczący Rady Państwa PRL JOZEF CYRANKIEWICZ Prezes Rady Ministrów PRL Minister Rewolucyjnych Sił Zbrojnych Republiki Kuby Towarzysz Comandantc RAUL CASTRO-RUZ Hawana Z okazji Dnia: Wyzwolenia Republiki Kuby, przesyłam Wam, Towarzyszu Ministrze i wszystkim żołnierzom Kubańskich. Rewolucyjnych Sił Zbrojnych, serdeczne pozdrowienia od całego ludowego Wojska Polskiego i ode mnie osobiście. Wysoko cenimy sobie przyjaźń łączącą żołnierzy obu naszych krajów kroczących drogą budownictwa socjalizmu. Życzymy naszym kubańskim towarzyszom broni dalszych, jak największych osiągnięć w. umacnianiu obronności ich Ojczyzny i wnoszenia wkładu w dzieło zapewnienia bezpieczeństwa i wolności wszystkich narodów świata, w wielką sprawę pokoju i socjalizmu. Minister Obrony Narodowej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej MARIAN SPYCHALSKI Marszałek Polski HAWANA (PAP). W poniedziałek 2 bm. odbędzie się na placu Rewolucji wielka doroczna, defilada wszystkich rodzajów broni, po czym premier i I sekretarz KC KP Kuby Fidel Castro wygłosi przemówienie do narodu. Podczas uroczystości uchwalona zostanie tradycyjnie nazwa kolejnego roku rewolucji kubańskiej. Rok 1966 nosił nazwę „Roku Solidarności”. POZDROWIENIA PRZYWÓDCÓW RADZIECKICH MOSKWA (PAP). W depeszy przesłanej przez Leonida Breżniewa, Nikołaja Pottgornego i Aleksieja Kosygina, w związku z ósmą rocznicą zwycięstwa rewolucji kubańskiej, przywódcy radzieccy wyrazili zadowolenie z pogłębiających się stosunków bratniej przyjaźni i ścisłej współpracy między Związkiem Radzieckim i Kubą, miedzy partiami komunistycznymi i narodami obu krajów. 8 rocznica zwycięstwa rewolucji kubańskiej 1 stycznia naród kubański obchodzi rocznicę zwycięstwa rewolucji. Początkiem czynnej walki zbrojnej przeciwko reżimowi Batisty był atak grupy młodzieży, pod dowództwem Fidela Castro, no koszary wojskowe Moncada w Santiago de Cuba w 1953 r. Mimo iż akcja się nie powiodła, stała się jednak dla narodu kubańskiego budzqcym nadzieje wyrazem aktywności podziemnej organizacji powstańczej, która od dnia ataku na Moncada przybrała nazwę „Ruchu 26 lipca”. Grudzień 1956 r. Fidel Castro z 82 towarzyszami powraca z wygnania. Już w chwili lądowania młodzi rewolucjoniści staczają potyczkę, z uprzedzonymi o powrocie Castro, wojskami rządowymi. 12 ocalałych z walki powstańców, a wśród nich Castro, przedziera się w góry Sierra Maestra, gdzie zakładają główną kwaterę „Ruchu 26 lipca". Szeregi partyzantów wzrastały z dnia na dzień, ich działalność zyskiwała coraz większe poparcie ludności. 17 marca 1958 roku Fidel Castro wydał manifest do mieszkańców Kuby, w którym wypowiedział bezwzględną walkę rządom Batisty. Ruch powstańczy ogarniał wciąż nowe rejony kraju. W ciągu paru tygodni powstańcy sparaliżowali prawie całą komunikację w prowincjach Oriente i Camagüey. W maju 1958 r. - podczas proklamowanego przez Castro, strajku powszechnego - na ulicach Hawany i Santiago de Cuba doszło do gwałtownych walk ludności tych miast z wojskami; .rządowymi. 23 grudnia 1958 (, w rejonie miasta Santa Gara - w stolicy prowincji Las Villas - doszło do najbardziej krwawego w historii Kuby starcia. Wojska rządowe wspierało wówczas lotnictwo. Mimo to powstańcy uzyskali powodzenie. W czasie gdy oddziały powstańcze pod dowództwem Raula Castro, po ostrych walkach ulicznych, zajęły miasto Santa Claro, druga armia powstańcza pod dowództwem Fidela Castro otoczyła wojska rządowe w Oriente. Jednocześnie, zaś,, zakonspirowane dotąd oddziały powstańcze wysadziły ogromny skład amunicji w pobliżu Hawany. Żołnierze i oficerowie wojsk rządowych masowo przechodzili na stronę powstańców. Rankiem 1 stycznia 1959 roku wszechwładny dyktator Batista zmuszony był salwować się ucieczką. Zwycięstwo nad rodzimą reakcją nie zapewniło jednak całkowitego spokoju Kubie. Musiała ona przeciwstawić się blokadzie gospodarczej wprowadzonej przez USA. Musiała również odpierać ataki kontrrewolucjonistów wspieranych przez CIA. - Haniebna ich klęska w Zatoce Świń ostatecznie przekreśliła plany zlikwidowania pierwszego na zachodniej półkuli socjalistycznego państwa. W rocznicę zwycięstwa rewolucji kubańskiej przesyłamy narodowi kubańskiemu serdeczne żołnierskie pozdrovyienia i życzymy mu dalszych Sukcesów w dziele rozwoju jego pięknej ojczyzny. G. DZ.